شخصیتهای محوری بهائی

• حضرت باب، مبشّر حضرت بهاءالله
• «حيات او يکی از مثالهای عالی شهامت است که نوع انسان به ديدنش مفتخر گشته است».اين گفتهی يکی از نويسندگان برجستهی فرانسه به نام نيکلا (A.L.M. Nicolas) دربارهی پيامبر الهی قرن نوزدهم است که در تاريخ به نام باب معروف است.
  در نيمۀ قرن نوزدهم بسياری از مردم جهان در انتظار ظهور الهی و رجعت موعود بودند. مسيحيان بازگشت مسيح را انتظار ميکشيدند و مسلمانان با اشتياق فراوان منتظر «صاحب الزّمان» بودند و هر دو معتقد بودند که تحقّق وعدههای کتب مقدّسشان و طلوع عصر جديد روحانی نزديک است .
  در ایران، این هیجان انتظار موعود در ۲۳ می ۱۸۴۴ به اوج خود رسید، وقتی که تاجری جوان ــ ملقب به باب ــ ادّعا کرد که صاحب ظهوری الهی است که همه منتظرش بوده اند و مقدّر است حيات روحانی نوع بشر را دگرگون سازد. حضرت باب اعلان فرمود که: «يا اهل الارض اسمعوا نداء اللّه... لقد جائكم النّور من اللّه بكتاب هذا علی الحقّ بالحقّ مبيناً لتهتدوا اِلی سبل السّلم...» (مضمون به فارسی: «اي اهل ارض، بشنويد نداي پاك خداوند را... به راستي نور درخشان خداوند با اين كتاب خطا ناپذير در ميان شما ظاهر شد، كه شايد به صراط مستقيم صلح و سلام هدايت شويد»)  در جامعهي ايران آن روز که عموماً از لحاظ اخلاقی و معنوی ورشکسته بود، اين اعلان حضرت باب که تجدّد روحانی و ترقّی اجتماعی بايد بر اساس «حُبّ و رأفت» باشد «نه شدّت و سطوت»، در تمام طبقات مردم آن کشور اميدی برانگيخت و در مدت کوتاهی هزاران نفر را پيرو خويش ساخت. 
  اين تاجر جوان که نامش سيّد علی محمّد بود، لقب «باب» را برای خود اختيار فرمود که به معنی «دروازه» یا «دَر» است و چنین توضیح داد که ظهورش به منزلهي بابی است که از طریق آن، ظهور کلی الهی که موعود جمیع اهل عالم است، به زودی آشکار خواهد شد. مضمون اصلی بزرگ ترین اثر آن حضرت، کتاب بيان، بشارت به ظهور پيامبر الهی ديگری است که بسیار عظیم تر از خودشان است و به زودی ظاهر خواهد شد و رسالتش آن است که طلیعهي عصر صلح و سلام و عدل و داد باشد که اسلام، يهود، مسيحيّت و ساير اديان بزرگ جهان به آن وعده داده اند.
  حضرت باب، آن مربی الهی را «من يظهراللّه» ناميد - يعنی کسی که خداوند او را ظاهر خواهد ساخت – و درباره اش فرمود: «و هو انّه لا يستشار باشارتی و لا بما نزّل فی البيان» (مضمون به فارسی:«او به اشارهي من و به آن چه در بيان نازل شده، اشاره کرده نمی شود و به وصف نمی آید.»)  حضرت باب هدف اصلی از ظهورش را چنين توصيف کرد: «و کلّ ظهورات و ظهور قائم آل محمّد (ص) (یعنی خودشان) از براى من يظهره الله خلق شده.»  و اساس تمام دستاوردهای بشری را می توان در تعالیم این مظهر جهانی موعود جست و «کلّ دين نصرت او است.»  به بیان حضرت باب، تاريخ بشر، وارد نقطهی عطفی شده بود و او بود «صوت الصّارخ الّذی کان ان ينادی فی برّية البيان» (مضمون فارسی: که در بریّه و بیابان و فضاى بيان ندا مي کرد) و به بشريّت اعلام مينمود که در حال ورود به دوران بلوغ جمعى خود هستند. 
  حضرت باب در سراسر آثار خویش به پيروانشان تأکيد فرمودند که مراقب باشند به محض آن که آن مربّی موعود ظاهر گردید، او را بشناسند و از او پیروی کنند و به پيروان خويش سفارش نمودند که با «چشم روح» ببينند نه با «ديدهي اوهام» . اگر کسی بخواهد لايق معرفت من يظهره اللّه باشد، بايد موازين رفتاری کاملاً جديدی بيابد و بدرجهای از شرافت دست یابد که مثلش را چشم روزگار نديده است. حضرت باب به اولین گروه پیروان خود چنین امر فرمودند که «قلوب خود را از آمال و آرزوهاى دنيوى پاک کنيد و به اخلاقى الهى خود را مزيّن و آراسته نمائيد... امروز روزى است که به واسطهي قلب طاهر و اعمال حسنه و تقواى خالص هر نفسى مي تواند به ساحت عرش الهى صعود نمايد و در درگاه خداوند مقرّب شود و مقبول افتد.» 
  حضرت باب در بسياری از آياتشان به نام و نشان موعود اشاره فرمودند: «طوبی لمن ينظر اِلی نظم بهآءاللّه و يشکر ربّه فانّه يظهر و لا مردّ له من عند اللّه فی البيان.» (مضمون به فارسی: «خوشا به حال کسی که به نظم بهاءالله ناظر گردد و به شکرانهي پروردگارش پردازد پس همانا آن نظم پديدار خواهد شد و براى آن خداوند شک و ترديدى در بيان ننهاده است.»)  و اين که: «اذا اشرقت شمس البهاء عن افق البقاء انتم فاحضروا بين يدي العرش» (یعنی: «چون آفتاب بها از افق بقا دميد در پيش عرش او حاضر شويد.»)  ميرزا حسينعلی، يکی از پيروان برجستهي حضرت باب که در تاريخ به نام بهاءاللّه معروف است در اجتماع بابيان در ۱۸۴۸ لقب «بهاء» (به معنای «شکوه» و «جلال») را برای خود برگزید که بعداً حضرت باب آن لقب را تأييد فرمودند.
  از بعضی جهات، رسالت حضرت باب را مي توان با رسالت يحيی تعميد دهنده در تأسيس دين مسيح مقايسه نمود. حضرت باب مبشّر حضرت بهاءاللّه بودند و رسالت اصلیشان آن بود که راه را برای ظهور حضرت بهاءاللّه هموار فرمايند. از این رو، به اعتقاد بهائيان، ظهور حضرت باب مترادف با تأسيس دين بهائی است و مقصد از آن زمانی بر آورده شد که حضرت بهاءاللّه در ۱۸۶۳ اعلان فرمودند که موعود حضرت باب هستند. حضرت بهاءالله بعداً مقام حضرت باب را با این عبارات تصدیق فرمودند: « منادية باسمه و مبشّرة بظهوره الاعظم الّذی به ... سطع النّور من افق العالم» (مضمون به فارسی: «به اسمش ندا نمود و به ظهور اعظمش که به آن، افق عالم منوّر شد بشارت داد.»)  . ظهور حضرت باب در تاريخ اديان به منزلهي پايان «کور نبوّت» و آغاز «کور اِکمال» است.
  در عين حال حضرت باب مؤسّس دينی متمایز و مستقلّ بودند. دين بابی جامعهي نیرومندى را آفريد، مجموعه ای از متون مقدس را پدید آورد و در تاريخ، اثری ماندگار از خود باقی گذارد. آثار بهائی تأييد مي نمايد که: «در حقيقت، عظمت حضرت باب نه فقط از آن لحاظ است كه من عند الله به تبشير چنين ظهور منيعي مبعوث گشته، بلكه بيشتر از آن جهت است كه با قدرت و اختيارات انبياء اولوالعزم ظاهر شده و عصاي رسالت مستقله را به نحوي كه در هيچ يك از ظهورات قبل سابقه نداشته، در يد اقتدار گرفته است»  . حضرت باب جامعه ايرانی را به اصلاح و تجدّد روحانی و اخلاقی و ارتقاء مقام زن و برانداختن فقر دعوت فرمود و به این ترتیب مدعی مقامی گردید که در حقیقت یادآور پيغمبران گذشته بود. امّا بر خلاف پيغمبران گذشته که تنها می توانستند انتظار آیندهی دوری را بکشند که در آن «جهان از معرفت خداوند پُر» شود  ، حضرت باب با ظهور خود نشان دادند که صبح ظهور «یوم الله» به سرانجام دميده است.
  مردمی که اوّل بار نداي حضرت باب را شنيدند، دل و جانشان مسدود بود و عالم افکارشان تفاوت چندانی با مردمان قرون وسطی نداشت. حضرت باب علاوه بر فرمان تجدّد روحانی، به ترویج تعليم و تربيت و فرا گرفتن علوم مفید نیز اقدام فرمودند و با این کار از هر جهت جهان را منقلب کردند. به این ترتیب، حضرت باب با اعلان آئينی کاملاً جدید به پيروان خود کمک کردند که از چارچوب رجوع به اسلام بيرون آيند و برای ظهور حضرت بهاءاللّه آماده گردند.
  ملاّحسين بشروئی، از طبقهي روحانيّون ايران، اوّلين ملاقات خويش را با حضرت باب چنين وصف مي کند: «خود را داراى توانائى و تهوّر فوقالعاده ميديدم و يقين داشتم که اگر تمام عالم و خلق جهان به مخالفت من قيام نمايند يک تنه بر همه غالب خواهم شد. جهان و آن چه در آن هست مانند مشتى خاک در چشمم جلوه مي نمود و صداى جبرئيل را که پنداشتم در من تجسّم يافته مي شنيدم که به خلق عالم مي گفت: `اى اهل عالم بيدار شويد زيار صبح روشن دميده.`». 
  پيام حضرت باب عموماً از راه نشر رسالات، تفاسير و آثار نظری و عرفاني آن حضرت تأثير دگرگون ساز خود را آشکار می کرد، ولی معدودی نیز، همچون ملاّ حسين، موفق شدند پیام ایشان را حضوراً دریافت کنند. يکی از پيروان حضرت باب راجع به تأثير صدای ایشان چنين مي نويسد: «در حين نزول آيات لحن زيباى حضرت باب در دامنهي کوه به گوش مي رسيد و صداى آن بزرگوار منعکس مي گرديد چه نغمهي زيبايى بود و چه لحن مؤثّر روح افزايى، در اعماق قلب اثر مي کرد، موجب اهتزاز روح مي شد، هيجان غريبى در وجود انسان توليد مي نمود.» 
  ادعای جسورانهی حضرت باب که جامعهی کاملا جديدی را پيش بينی مي کرد، در دل ارباب دين و اهل مناصب حکومتی رعب و وحشت شدیدی ايجاد کرد. در نتيجه آزار و اذیت بابیان به زودی گسترش یافت. هزاران نفر از پيروان باب طی قتل عام های مخوف کشته شدند. بعضی از ناظران غربی، شهامت اخلاقی خارق العادهی بابيان را در مقابل این ظلم های فاحش ثبت نمودند. روشنفکران اروپایی از قبيل ارنست رنان (Ernest Renan)، لئو تولستوی (Leo Tolstoy)، سارا برنارد (Sarah Bernhardt) و کنت دو گوبينو (Comte de Gobineau) ، از اين نمايش روحانی که در صحنهی سرزمينی تیره و تار انجام مي گرفت، عميقا تحت تأثير قرار گرفتند. شرح شرافت حیات حضرت باب و عظمت تعاليم و شجاعت پیروانشان نقل مجالس اروپا گرديد. داستان پيروانى چون طاهره، شاعرهی بزرگ ودلاور بابى که در حين شهادت به جلادان خود اظهارداشته بود «قتل من در دست شماست هروقت اراده نمایيد بنهايت سهولت انجام خواهيد داد ولى بيقين مبين بدانيد که تقدّم و آزادى نسوان هرگز ممنوع نشود و با اينگونه اعمال پيشرفت و حرکت باز نماند»  ، همراه با حکایت حضرت باب و به همان سرعت در اقطار جهان منتشر شد.
  سرانجام، مخالفان حضرت باب، اصرار ورزیدند که باب فقط یک کافر نيست، بلکه یاغی خطرناکی نيز هست. اولياء حکومت تصميم بر قتل حضرت باب گرفتند و در ۹ جولای ۱۸۵۰ در حياط سربازخانهي تبريز مقصود خويش را عملی ساختند. قريب ده هزار نفر بر بالای بامهای سربازخانه و خانه های اطراف جمع شده بودند. حضرت باب را با يکی از پيروان جوانش را با دو رشته طناب به یکی از دیوارها آویختند. فوجی ۷۵۰ نفری از سربازان ارمنی در سه صف و هر صف مرکب از ۲۵۰ سرباز به تير اندازی پرداختند. دود باروت و گرد و خاک به قدری غليظ بود که تمام محوطه، تیره و تار شد.
  سِر جاستين شيل (Justin Shiel) وزير مختار و فرستادهي مخصوص ملکه ويکتوريا در طهران، در ۲۲ جولای ۱۸۵۰ ، در نامه ای خطاب به لرد پالمرستون (Lord Palmerston) وزير امور خارجه بريتانيا دربارهی اعدام حضرت باب چنين نوشته است: «چون دود و گرد و خاک پس از شليک فرو نشست، باب از ديدگان غايب شده بود و مردمان پنداشتند که به آسمان صعود نموده است. گويا گلوله به طنابی که او را آويخته بودند اصابت کرده بود. تا آن كه او را در محلّش يافته بار ديگر به گلوله بستند.» 
  بعد از اوّلین تير اندازی، حضرت باب را در همان حجره ای که قبلاً در آن محبوس بودند، یافتند، در حالی که آخرين وصايايشان به يكي از پيروان خود مي فرمودند. در همان روز، پيش از اين ، وقتی که فرّاشان قصد داشتند حضرت باب را به ميدان اعدام ببرند، آن حضرت فرمودند كه تا كلامشان خاتمه نيابد ، هيچ «قوّهي زمينی» نخواهد توانست آسيبی به او برساند. بار دوّم که فرّاشان آمدند، حضرت باب به آرامی به آنان فرمود: «حال هر چه مي خواهيد بکنيد که به مقصود خواهيد رسيد.» 
  بار دیگر حضرت باب و همراه جوانش را به ميدان اعدام آوردند. فوج ارامنه از تيراندازی مجدّد، سر باز زدند و این بار فوج مسلمانی را آوردند و دستور تیراندازی دادند. اين بار هر دو جسد شرحه شرحه گشت، گوشت و استخوانشان به هم آمیخت، امّا به صورت هايشان آسيبی نرسيد. پرتو «مصباح» الهی را، آن گونه که حضرت باب خود را نامیده بود–ظاهراً- خاموش کردند. آخرين سخنان حضرت باب به جمعيّتی که به تماشا آمده بودند چنين بود: «ای مردم غافل! اگر به من ايمان مي آورديد هر يک از شما از اين جوان که رتبهاش اجل از شماست پيروی مي کرديد و خود را در راه من فدا مي نموديد روزی فرا خواهد رسيد که مرا خواهيد شناخت امّا آن روز ديگر در ميان شما نخواهم بود.» 
  حضرت بهاءاللّه در تجلیل حضرت باب می فرمایند: «حال ملاحظه فرمائيد که اين سدرهي رضوان سبحانى در اوّل جوانى چگونه تبليغ امرالله فرمود و چقدر استقامت از آن جمال احديّت ظاهر شد که جميع من على الارض بر منعش اقدام نمودند حاصلى نبخشيد. آن چه ايذاء بر آن سدرهي طوبى وارد مي آورند شوقش بيشتر و نار حبّش مشتعل تر مي شد. چنان چه اين فقرات واضح است و احدى انکار ندارد تا آن که بالاخره جان را درباخت و به رفيق اعلى شتافت.» 
  نيکلا، نويسندهي فرانسوی که تاريخ حضرت باب را نوشته است، مي گويد: «او خود را براى عالم بشريّت قربانى کرد و براى آن روح و جسم خود را فدا کرد و براى آن تحمل هرگونه محروميّت و ديدن هر نوع بی شرمى و ناسزا و شکنجه و حتّى شهادت را نمود و بالاخره با خون خود پيمان نامهي اخوت عمومى را مهر و امضا کرد و مانند مسيح با حيات خود بهاى اعلان سلطنت موافقت و مرافقت و انصاف و محبّت نوع را ادا نمود.» 
  دورهي کوتاه شش سالهي رسالت حضرت باب، از جهتی، نشان تحوّل ناگهانی و شگفتآور به سوی معرفت جهانی بود که حضرت باب عالم انسانی را به آن دعوت فرمود. از زمان اظهار امر شجاعانه ی حضرت باب در نيمهي قرن نوزدهم تا حال، پيشرفت های بینظير علم و صنعت به راستی اوّلين پرتوهای جامعهي جهانی را آشکار ساخته است. حضرت باب در مقام «النقطه التي ذوت بها من ذوت» (یعنی: نقطه ای که همه چیز از آن وجود یافت)، دورهی جدید و فوق العاده ای را در تاریخ اختراعات و اکتشافات بشری آغاز فرمودند. «نسائم عرفان» الهی «عقول» را «به حرکت» و «ارواح را به اهتزاز» آورده بود.
  حضرت بهاءاللّه دربارهي اين که دو مظهر ظهور الهی تقريباً در يک زمان ظاهر شده اند، مي فرمايند که اين «حکمتى است مستور و سرّى است مقنوع و وقتى بوده مخصوص و مطلع نشده و نخواهد شد به او نفسى مگر آن که در کتاب مکنون نظر نمايد.» به عقیدهي بهائیان، این امر از یک سو تأکیدی است بر اين که تأسيس صلح عمومی و «ملکوت الهی» چندان دور نيست و از سوی ديگر شاهدی بر عظمت ظهور حضرت بهاءاللّه است. در شرح اين مطلب حضرت عبدالبهاء، جانشین منصوص حضرت بهاءالله، مي فرمايند:
  «حضرت اعلی صبح حقيقت روشن و تابنده بر جميع اَرجاء و مبشّر نيّر اعظم ابهی و جمال مبارک موعود جميع کتب و صحف و زبر و الواح و ظهور مجلّی طور در سدرهي سينا و ما عدا کلّ بندهي آن آستانيم و احقر پاسبان» 
  
  
• حضرت بهاءالله، مظهر ظهور الهى
  
  
  
  
  
  
  
  «دو چشمم بجمالی افتاد که هرگز فراموش ننمايم و از وصفش عاجزم. حدّت بصر از آن منظر اکبر پديدار و قدرت و عظمت از جبين مبينش نمودار بيک نظره کشف رموز دل و جان نمودی و بيک لحظه اسرار قلوب بخواندی. مپرس در حضور چه شخصی ايستادم و بچه منبع تقديس و محبّتی تعظيم نمودم که تاجداران عالم غبطه ورزند و امپراطورهای امم حسرت برند » 
  حضرت بهاءالله اين چنين توسط مستشرق شهير دانشگاه كمبريج، ادوارد گرانويل براون، در ۱۸۹۰ توصيف گرديده است. وي در آن زمان براي مدتي نزديك به ۴۰ سال در زندان و تبعيد به سر برده بود و تعاليمش در پرده اي از ابهام پنهان بود. امروزه ميليونها پيرو در سراسر عالم وي را به عنوان مظهر ظهور خداوند يا مربي عالم براي اين عصر و زمان مي شناسند. بر طبق اعتقاد بهائي، مظاهر الهي، شامل موسي، ابراهيم، مسيح، محمد، كريشنا، و بودا در فواصلي از تاريخ ظاهر شده اند تا نظامهاي ديني بزرگ جهان را پايه ريزي نمايند. آنها توسط خالق مهربان فرستاده شده اند تا ما را به عرفان و عبادت او موفق سازند و تمدن انساني را به مراحل بالاتري از تكامل رهنمون شوند.
  مقام اين مظاهر الهي در عالم خلقت بي نظير است. هويت اصلي ايشان داراي دو جنبه است: آنها در آن واحد هم داراي جنبة بشري و هم جنبة الهي هستند. ولي با خداوند خالق كه لايدرك است يكي نيستند. حضرت بهاءالله دربارة خداوند در بياني با چنين مضمون نوشته اند:
  «به راستي كه او از ازل تا ابد در ذاتش واحد، در صفاتش يگانه و در افعالش يكتا بوده و هست. هر تشبیهی فقط در شأن مخلوقات اوست و هر توصيفي فقط در نعت بندگان او. وجود او مقدس است از اينكه به وصف مخلوقاتش توصيف شود. او به تنهايي بر علو ارتفاع و سمو امتناع مقر داشته. طيور قلوب جميع بندگان هر چقدر هم كه بلندپرواز باشند، هرگز نمي توانند به اوج وجود درك نشدني او برسند. او همان كسي است كه به كلمه امرش، عالم خلقت را خلق كرد و موجودات را بوجود آورد.» 
  در جايي ديگر، حضرت بهاءالله، در مناجاتي خطاب به خداوند مي فرمايند: (مضمون)
  «پاك و مقدسي از اين كه امرت با امري قياس شود يا به چيزي شبيه دانسته شود يا با كلام توصيف شود. هميشه بوده اي و هيچ چيز با تو نبوده و پيوسته همچنان كه بوده اي در علو ذات و برتري مقام بزرگت خواهي ماند. پس چون اراده فرمودي كه خود را به انسانها بشناساني، مظاهر امرت را پي در پي ظاهر فرمودي و هر يك را آية ظهورت در ميان مردمان و طلوع نفس غيبت در ميان مخلوقات قرار دادي.» 
  ايشان در توصيف رابطة ميان مظاهر الهي با خداوند خالق عالم از تشبيه آينه استفاده مي كنند. خداوند مانند خورشيد است و مظاهر مقدسه مرايا (آينه هايي) هستند كه نور الهي را منعكس مي سازند... ولي به هيچوجه نبايد آنها را با خود خورشيد يكي دانست:
  «اين مرايای قدسيّه و مطالع هويّه بتمامهم از آن شمس وجود و جوهر مقصود حکايت می نمايند، مثلاً علم ايشان از علم او و قدرت ايشان از قدرت او و سلطنت ايشان از سلطنت او و جمال ايشان از جمال او و ظهور ايشان از ظهور او.» 
  پيام محوري حضرت بهاءالله براي نوع انسان در اين عصر پيام وحدت و عدالت است. ايشان در دو مورد از بيانات خود كه زياد مورد استناد قرار مي گيرد، مي فرمايند: (مضمون) «محبوبترين چيزها در نزد من انصاف است.»  و «عالم يك وطن محسوب است و من علي الارض اهل آن»  علاوه بر اين مي فرمايند: « مقصود اصلاح عالم و راحت امم بوده اين اصلاح و راحت ظاهر نشود مگر باتّحاد و اتّفاق»  اين است تجويز خداوند، طبيب و حكيم الهي، براي درمان جهان بيمار ما.
  اين عبارات امروز جزئي از جريان اصلي تفكر در جهان معاصر شده اند، با اين حال فقط مي توانيم تصور كنيم كه چنين بياناتي چه تأثير تكان دهنده اي بر شخصي مانند ادوراد براون داشته اند. حضرت بهاءالله بيان شگفت انگيز ذيل را خطاب به وي اظهار داشته اند:
  «شما بديدار يک مسجون منفی آمدهايد ... ما جز اصلاح عالم و سعادت امم مقصدی نداريم معذلک آنها ما را اهل نزاع و فساد شمرده مستحقّ سجن و نفی ببلاد ميدانند ... آيا اگر تمام اقوام و ملل در ظلّ يک ديانت درآيند و جميع مردمان مانند برادر شوند روابط محبّت و يگانگی ميان ابناء بشر استحکام يابد و اختلافات مذهبی از ميان برود و تباين نژادی محو و زائل شود چه عيب و ضرری دارد ... بلی البتّه چنين خواهد شد . اين جنگهای بیثمر و منازعات خانمانسوز منتهی شود و صلح اکبر تحقّق يابد...» 
  به نظر مي رسيد حضرت بهاءالله، كه در خانواده اي اشرافي در ايران قرن نوزدهم متولد شده بودند، سرنوشتي توأم با رفاه و ثروت داشته باشند، با اين حال، ايشان از اوان كودكي تمايل كمي داشتند كه راه پدر را در دربار شاه دنبال كنند و ترجيح مي دادند كه وقت و سرماية خود را صرف كمك و مراقبت فقرا نمايند. بعدها، ايمان ايشان به دين حضرت باب، كه در سال ۱۸۴۴ در ايران به وجود آمد و مقدر بود پيشگوييهاي اسلام را ظاهر سازد، باعث شد به زندان بيفتند و به دفعات تبعيد شوند.
  حضرت باب در آثار خود به ظهور قريب الوقوع موعود همة اديان جهان اشاره كرده بودند. اين مقامي بود كه حضرت بهاءالله مدعي آن شدند. «امروز سيّد روزها و سلطان ايّامهاست»  حضرت بهاءالله عصري را كه شاهد فرارسيدن ظهور ايشان بود، چنين ستايش فرموده اند: « امروز روزی است که در آن محبوب عالم يعنی کسی که از ازل الازال مقصود عالميان بوده ظاهر گشته است.» از طرف ديگر مي فرمايند: (مضمون) «بگو منم همان كه به زبان اشعيا ذكر شدم و تورات و انجيل با نام من زينت يافته است.»  حضرت بهاءالله در اشاره به مقام خود مي نويسند: (مضمون)
  «ديده نمي شود در هيكل من جز هيكل خدا و نه در جمال من جز جمال وي و نه در وجودم جز وجود وي و نه در ذاتم جز ذات وي و نه در حركتم جز حركت وي و نه در سكون من جز سكون وي و نه در قلمم جز قلم بزرگ سزاوار ستايش الهي. بگو در من جز حق نيست و در ذاتم جز خداوند ديده نمي شود.» 
  و دربارة رسالتشان مي فرمايند: (مضمون)
  « پس چون عالم وجود و اهل آن و زمين و ساكنان آن منقلب گرديد و نزديك بود كه نسيمهاي خوش نام مقدس تو از اطراف قطع شود و بادهاي بخشش تو متوقف گردد، مرا به قدرت خويش بين بندگانت قائم فرمودي و به اظهار سلطنتت در بين مردمت امر نمودي. به قدرت و سلطنت تو ميان بندگانت ايستادم و همگان را به سوي تو دعوت نمودم و همه را به لطف و بخشش تو اميدوار كردم و آنها را دعوت نمودم به اين بحري كه هر قطره اي از آن به اهل زمين و آسمان ندا مي كند. اوست كه جهان را زنده مي كند و برمي انگيزاند و اوست معبود جهانيان و محبوب عارفان و مقصود مقربان.» 
  در طول اولين دورة مسجونيتشان بود كه حضرت بهاءالله نزول وحي الهي را تجربه فرمودند. ايشان در بارة اين اتفاق مي نويسند:
  « در ايّام توقّف در سجن ارض طا اگر چه نوم از زحمت سلاسل و روائح منتنه قليل بود و لکن بعضی از اوقات که دست ميداد احساس ميشد از جهت اعلای رأس چيزی بر صدر ميريخت بمثابهء رودخانهء عظيمی که از قلّهء جبل باذخ رفيعی بر ارض بريزد و به آن جهت از جميع اعضاء آثار نار ظاهر و در آن حين لسان قرائت مينمود آنچه را که بر اصغاء آن احدی قادر نه» 
  حضرت بهاءالله طي دوران طولاني تبعيد، آثار متعددي به وحي الهي نازل فرمودند كه تعدادشان به ۱۰۰جلد مي رسد. اين آثار نازله در بر دارندة آثار عرفاني، تعاليم اجتماعي و اخلاقي، احكام و قوانين، و اعلان متهورانة ظهور به شاهان و فرمانروايان جهان مي شود، از جمله ناپلئون سوم، ملكه ويكتوريا، پاپ پي نهم، ناصرالدين شاه، ويلهلم اول قيصر آلمان، فرانس ژوزف امپراطور اتريش و ديگران.
  طبيعت انسان به نحوي كه در آثار حضرت بهاءالله تصوير شده است، تصويري است از كرامت و شرافت ذاتي. ايشان در بياني از جانب خداوند مي فرمايند: (مضمون)
  «اي پسر روح تو را بلند مرتبه خلق كردم، اما تو خود را پست نمودي. پس به سوي آنچه برايش خلق شده اي، صعود كن. » 
  در جايي ديگر مي فرمايند:
  «انسان را بمثابه معدن که دارای احجار کريمه است مشاهده نما . بتربيت ، جواهر آن بعرصه شهود آيد و عالم انسانی از آن منتفع گردد...» 
  وي تأكيد دارد كه هر انساني قادر به شناسايي خداوند است؛ تنها چيزي كه مورد نياز است، ميزاني از انقطاع است:
  «دماغ جان چون از زکام کون و امکان پاک شد البتّه رائحه جانان را از منازل بعيده بيابد و از اثر آن رائحه به مصر ايقان حضرت منّان وارد شود.» 
  «آن مدينه کتب الهيّه است در هر عهدی... هدايت و عنايت و علم و معرفت و ايمان و ايقان کلّ من فی السّموات و الارض در اين مدائن مکنون و مخزون گشته.» 
  حضرت عبدالبهاء، فرزند حضرت بهاءالله، كه توسط ايشان به عنوان جانشين انتخاب شد، رسالت پدر خويش را با اين عبارات توصيف مي فرمايند: (مضمون از متن انگليسي)
  «او (حضرت بهاءالله) همة اين مصائب را حمل فرمود، همة اين بلايا و رنجها را تحمل نمود تا مظهر عبوديت و خدمت در اين عالم انساني ظاهر شود، صلح اعظم تحقق يابد، نفوس انساني ملائكة آسماني شوند، معجزات ملكوت در ميان مردمان ظاهر شود، ايمان انسانها محكم و كامل گردد، فكر بشر كه موهبت گرانبها و بي نظير الهي است در هيكل انساني نهايت كمال حاصل نمايد، انسان آينه و مثال الهي گردد، چنان كه در كتاب مقدس مي فرمايد: «و لنعملن انسانا علي صورتنا و مثالنا».
  مختصر اين كه جمال مبارك (حضرت بهاءالله) تمام اين بلايا و رزايا را تحمل فرمود تا قلوب ما روشن و درخشان شود، ارواحمان جلال يابد، سيئاتمان بدل به حسنات گردد، جهلمان علم شود، به ثمرات حقيقي انسانيت برسيم و كمالات آسماني كسب كنيم، هر چند اين جهاني هستيم، در ملكوت آسمان سير نماييم، هر چند فقير و بي چيزيم، از گنج حيات ابدي بهره گيريم. براي اين مقصد بود كه تحمل اين بلايا و مشقات فرمود.» 
  حضرت بهاءالله در ۱۸۹۲، زماني كه هنوز ظاهرا زنداني اي در فلسطين محسوب مي شدند، اين جهان خاكي را ترك گفتند. صد سال بعد، در ۱۹۹۲، جامعة جهاني بهائي مراسم سال مقدس را به ياد صدمين سال صعود ايشان برگزار نمود. در ماه مه آن سال، گروهي از نمايندگان شامل چند هزار بهائي از اهالي بيش از ۲۰۰ كشور و منطقة مستقل جهان در مرقد ايشان در ارض اقدس گرد آمدند تا بندگي خود را به آستان آن حضرت اظهار نمايند. در نوامبر همان سال كنگره اي متشكل از حدود ۲۷۰۰۰ نفر از پيروان آن حضرت در شهر نيويورك برگزار شد. اين افراد در فضايي آكنده از تكريم و شادماني اجتماع كردند تا سالروز اعلان ميثاق حضرت بهاءالله را جشن بگيرند؛ ميثاقي كه وحدت آئينش را از آغاز محفوظ داشته بود. در همان سال بيانيه اي به منظور آشنا ساختن بيشتر مردم سراسر دنيا با جزئيات حيات و رسالت حضرت بهاءالله منتشر گرديد.
  ما شما را دعوت مي كنيم تا اطلاعات بيشتري دربارة حيات و رسالت حضرت بهاءالله كسب كنيد، ادعيه و آثار مقدسي را كه توسط ايشان نازل گرديده مطالعه نماييد و ادعاي شگفت انگيز ايشان را به عنوان «موعود كل اعصار» مورد تحقيق قرار دهيد و دربارة اين وعدة ايشان تفكر و تحقيق نماييد كه « اين جنگهای بی ثمر و محاربات خانمان سوز منقضی شود و صلح اعظم تحقّق يابد.» 
• عهد و ميثاق حضرت بهاءالله
  حضرت بهاءالله می فرمایند: «به اتّفاق، آفاق عالَم منوّر و روشن» (اشراقات، ص ۲۰) در جای دیگر می فرمایند: «قد جئنا لاتّحاد مَن علی الارض» (به درستی که برای متحد ساختن اهل زمین آمده ایم) (لوح ابن ذئب، ص ۱۸-۱۹). حضرت بهاءالله وحدت نوع انسان را هدف اصلی دین خود قرار داده اند. این هدف بر وحدت حقیقی و روحانی عموم ملل دلالت دارد و نشانۀ «مرحلۀ بلوغ نوع انسان» است.
  تكامل نوع بشر با مراحلی تدریجی و پیاپی شكل گرفت، از اتحاد خانواده آغاز شد و به ترتیب، وحدت قبیله، شهر و كشور محقق گشت. در پی این مراحل رشد، مقصد صریح حضرت بهاءالله برای جامعۀ بشری، مرحلۀ تكامل و گسترش دامنۀ این اتحاد و آغاز صلح اعظمی است كه در ادیان سلف، به آن بشارت داده شده است . همچنان كه كلام الهی، نازله از جانب حضرت بهاءالله، قوۀ محرکه و خلاقۀ وحدت عالم انسانی است، میثاق آن حضرت نیز، تعلیمی، الهی است كه به تحقق این وحدت کمک می کند.
  میثاق حضرت بهاءالله، هم ضامن وحدت در فهم اعتقادات اساسی دین ایشان و هم ضامن تحقق آن وحدت در توسعۀ روحانی و اجتماعی جامعۀ بهائی است. امتیاز این میثاق در تأمین یک مرجع موثق برای تبیین متون مقدس است و نیز تدارك یک نظام مشروع اداری كه در رأس آن یك هیئت قانونگذاری انتخابی قرار دارد. به این هیئت قدرتی تفویض شده که قوانین مكمل احكام منصوصۀ حضرت بهاءالله را تشریع نماید.
  از چشمگیرترین خصائص ظهور حضرت بهاءالله، عهد و میثاق ایشان است، این عهد و میثاق، وحدت کل بشر را از طریق تأثیرات ذاتی یك نظام اجتماعی، كه خود مبتنی بر اصول روحانی است،حفظ می نماید. حضرت عبدالبهاء، فرزند حضرت بهاءالله، تأكید می فرمایند: «از اوّل ابداع تا یومنا هذا (از اول آفرینش تا به امروز) در ظهور مظاهر مقدّسه چنین عهد محکم متینی گرفته نشده» (دور بهائی، ص ۷۵).
  امر بهائی، اولین آئینی است كه دورۀ بحرانی قرن اول خود را در حالی سپری كرده است كه وحدت پیروانش در آن مستحكم و محفوظ مانده است. حضرت عبدالبهاء می فرمایند: «اگر حصن حصین امرالله را قوّۀ حارسه، محافظه نمی نمود در جمع اهل بهاء در هر یک روز، هزار فرقه به مثل ادوار سابقه ایجاد می شد.» (جزوۀ عهد و میثاق، ص ۲۵، شماره ۴۴). اما در این ظهور، میثاق حضرت بهاءالله مغناطیسی است كه قلوب پیروانش را به یكدیگر جذب می نماید.
  اگر چه، حضرت بهاءالله در میثاق خویش به ولایت و هدایت در آئین بهائی پرداخته اند، اما اهمیت میثاق، بسیار فراتر از این ها است. چنان که می فرمایند: «مقصود این مظلوم از حمل شدائد و بلایا و انزال آیات و اظهار بینات، اخماد نار ضغینه و بغضاء بوده كه شاید آفاق افئدۀ اهل عالم به نور اتفاق منور گردد و به آسایش حقیقی فائز گردد» (كتاب عهدی، دریای دانش، ص ۱۷۶).
  حضرت بهاءالله در تشریح این مفهوم از اهل عالم خواسته اند چنان رفتار كنند كه سبب ارتفاع مقامات ایشان است؛ «به تقوی الله تمسك» نمایند «و به ذیل معروف تشبث» كنند؛ «از لعن و طعن و ما یتكدر به الانسان (آن چه سبب کدورت انسان است) اجتناب نمایند»؛ «به حق و راستی تمسك» نمایند (ص ۱۷۷)؛ بدانند كه «مذهب الهی از برای محبت و اتحاد است» و نباید «سبب عداوت و اختلاف» شود (ص ۱۷۸)؛ به كسانی كه قدرت سلطنت یا حکومت به آنان اعطاء شده است، احترام بگذراند؛ به «مظاهر حكم و مطالع امر كه به طراز عدل و انصاف مزینند» (ص ۱۷۸) اعانت نمایند؛ و ایشان را «بخدمة الامم و اصلاح العالم» (به خدمت امت ها و اصلاح عالم) وصیت فرموده اند (ص ۱۸۰-۱۸۱).
  حضرت بهاءالله تأکید فرموده اند: «نزاع و جدال را نهی فرمود، نهیاً عظیماً فی الكتاب (نهی کردنی عظیم بزرگ در کتاب)» (ص ۱۷۸) و به این ترتیب اهمیت هماهنگی در روابط بشری را مورد تأکید قرار داده اند و باز خطاب به پیروانشان فرموده اند: «ای عباد، اسباب نظم را سبب پریشانی منمایید و علت اتحاد را علت اختلاف مسازید».(ص ۱۸۰)
  مركز میثاق
  در پی تحقق چنین اهداف و مقاصدی بود كه حضرت بهاءالله فرزند خود، حضرت عبدالبهاء را به عنوان جانشین، انتخاب فرمودند. ایشان در كتاب اقدس- كتاب احكام - می نویسند: «اذا غیض بحر الوصال و قضی كتاب المبدء فی المآل توجهوا الی مَن اراده الله الذی انشَعَب مِن هذا الاصل القدیم» (هنگامی که دریای وصال فرو نشست و کتاب آغاز در انجام پیچیده شد [یعنی پس از صعود حضرت بهاءالله]، به سوی کسی که خداوند اراده فرموده، که از این اصل قدیم منشعب گردیده توجه کنید) (كتاب اقدس، ص ۱۱۵). حضرت بهاءالله در وصیتنامۀ خویش كه به كتاب عهدی معروف است توضیح دادند كه «مقصود از این آیۀمباركه غصن اعظم (حضرت عبدالبهاء) بوده» (كتاب عهدی، دریای دانش، ص ۱۷۹).
  با انتصاب حضرت عبدالبهاء، ایشان تنها مبیّن ( شارح و مفسر) آثار و مجری نظم اداری حضرت بهاءالله هستند. علاوه بر این، حضرت عبدالبهاء در حیات شخصی خود، در گفتار و رفتار، مثل اعلای صفات و كمالات حیات بهائی بودند. جمع این وجوه مختلف در وجود یك شخص، موجب خلق مقامی فرید، یعنی مركز میثاق، در تاریخ ادیان گردید و حضرت عبدالبهاء را به عنوان شخصیتی بی نظیر در تمام تاریخ ممتاز ساخت.
  در بیانات متعدد به مقصد بی همتای حضرت بهاءالله در مورد حضرت عبدالبهاء اشاره شده است. برای مثال در اثری كه به سورة الغصن مشهور است، در اشاره به حضرت عبدالبهاء به عنوان «هذا الهیکل المقدّس الابهى غصن القدس» (این هیکل مقدس روشن تر، شاخۀ پاک) می فرمایند: «فهنیئاً لمن استظلّ فى ظلّه و کان من الرّاقدین. قل قد نبت غصن الامر من هذا الاصل الّذى استحکمه اللّه فى ارض المشیة و ارتفع فرعه الی مقام احاط کلّ الوجود... قل یا قوم فاشکروا اللّه لظهوره لانّه لهو الفضل الاعظم علیکم و نعمة الاتم لکم و به یحیى کلّ عظم رمیم. من توجّه الیه فقد توجّه الی اللّه فمن اعرض عنه فقد اعرض عن جمالی و کفر ببرهانى و کان من المسرفین. انّه لودیعة اللّه بینکم و امانته فیکم و ظهوره علیکم و طلوعه بین عباده المقرّبین» (پس خوشا حال کسی که در سایۀ او قرار گرفت و استراحت کرد. بگو شاخۀامر از این ریشه ای که خداوند، آن را در زمین اراده اش محکم فرمود، رویید و شاخسارش بلند گردید تا جایی که تمام هستی را فراگرفت... بگو ای قوم، پس خدا را به خاطر ظهور او شکر کنید، زیرا اوست فضل اعظم بر شما و نعمت کامل برای شما و به وسیلۀ او هر استخوان پوسیده ای زنده می شود. کسی که به او توجه کند به خداوند توجه کرده است و کسی که از او اعراض کند از جمال من اعراض کرده و به برهان من کفر ورزیده و از اسراف کنندگان است. او ودیعۀ خداوند در بین شماست و امانت خدا نزد شما و ظهور خدا بر شما و طلوع خدا بین بندگان مقربش است). (آثار قلم اعلی، جلد ۴)
  علت صراحت حضرت بهاءالله در انتصاب فرزند خویش به صورت مکتوب و منصوص و تشریح مقام حضرت عبدالبهاء آن بود که از هرگونه سوء تفاهم در مورد رهبری جامعه که ممکن بود پس از درگذشت حضرت بهاءالله در میان پیروان وفادارشان به وجود آید، جلوگیری شود. این پیش بینی ها توسط شخص مظهر ظهور الهی، به خودی خود، نشان دهندۀ ویژگی استثنایی ظهور آئین بهائی است.
  حضرت عبدالبهاء در مقام جانشین حضرت بهاءالله نقطۀ تمرکز عینی و ملموسی را تشكیل داد كه جامعۀ جهانی بهائی حول وجود وی رشد و گسترش یافت. به عنوان مبیّن منصوص حضرت عبدالبهاء و شارح تعالیم ایشان، حضرت عبدالبهاء «عاملی بی نقص برای اجراء عملی كلمه الله به منظور ارتقاء مدنیت جدید» بودند. هر یك از مؤسسات موجود در میثاق حضرت بهاءالله بعداً توسط حضرت عبدالبهاء تشریح، توسعه و در برخی موارد، تأسیس گردید.
  تعالیم اخلاقی حضرت بهاءالله تماماً در حیات شخصی حضرت عبدالبهاء مجسم گردید. تنوع فوق العادۀ جامعۀ بهائی، قوۀ محركۀ اصلی خود را مدیون محبت جامعی است كه حضرت عبدالبهاء با آن از همۀ مردم از همۀ سوابق، علائق و خصوصیات، استقبال می فرمود و روشی که در تربیت صبورانۀ تمام كسانی كه به این محبت پاسخ می دادند، به کار می برد. حضرت بهاءالله «كلیۀ كمالات و فضائل انسانی را در رفتار شخصی و اجتماعی در وجود حضرت عبدالبهاء به ودیعه گذاشتند تا بشریت الگوی پایداری به دست آورد تا از آن تبعیت کند». برای مقابله با نیروهای مخربی كه در سراسر اجتماع در فعالیتند، لازم بود مركز واحدی تأسیس شود كه بتواند همۀتعالیم بهائی را همراه با جلوه های عملی آنها در خود متمرکز سازد و الگوی تحقق آرمان های بهائی در رفتار فردی باشد تا بتواند به همۀ مردم الهام ببخشد و توسط آنها مورد پیروی قرار گیرد. در وجود حضرت عبدالبهاء بود كه می شد این هماهنگی كامل ذهن، قلب، اعمال و روابط را كه در غنای نقش ایشان به عنوان مركز میثاق حضرت بهاءالله متجلّی شده بود، مشاهده کرد.
  نوۀ حضرت عبدالبهاء، ولی امر منصوص دین بهائی، پس از نقل القاب متعدد آن حضرت كه از طرف حضرت بهاءالله تعیین گردیده، می نویسند: «و اعظم از کلّ این اسماء عنوان منیع ٰسرّ اللّهٰ است که حضرت بهآءاللّه در توصیف آن حضرت اختیار فرمودهاند و با آن که به هیچ وجه این خطاب نباید عنوان رسالت آن حضرت قرار گیرد مع الوصف، حاکی از آن است که چگونه خصوصیات و صفات بشری با فضائل و کمالات الهی در نفس مقدّس حضرت عبدالبهآء مجتمع و متّحد گشته است» (دور بهائی، ص ۵۸).
  نظم اداری
  در تعریف اعتقاد بهائی، توجه به وجود یك الگوی الهی برای اداره و توسعۀ مداوم این آئین به اندازۀ توجه به نظریات روحانی و اجتماعی حضرت بهاءالله ضروری است. نظم اداری بهائی، تجسم عینی میثاقی است كه میان حضرت بهاءالله و پیروانشان بسته شده است. حضرت عبدالبهاء توجه خاصی به تشریح و توضیح نظم اداری مخلوق حضرت بهاءالله نشان دادند و در وصیتنامۀ خود (معروف به الواح وصایا) به ویژه وظائف و مسؤولیت ها و قدرت و اختیارات دو مؤسسه ای را كه جانشین ایشان محسوب می شدند، مشخص فرمودند و به این ترتیب تداوم وحدت آئین بهائی را تضمین كردند. این دو مؤسسه كه در رأس نظم اداری قرار دارند، عبارتند از ولایت و بیت العدل اعظم.
  حضرت عبدالبهاء به همان ترتیب كه خود از جانب حضرت بهاءالله به عنوان مركز میثاق منصوب شده بودند، نوۀارشدشان، حضرت شوقی افندی را به عنوان ولی امر دین بهائی تعیین فرمودند: «زیرا اوست ولی امرالله بعد از عبدالبهاء... و احبای الهی باید اطاعت او نمایند و توجه به او كنند» (الواح وصایا، ص ۲۷). این بیان صریح الواح وصایای حضرت عبدالبهاء است. نقش مبین منصوص آثار به حضرت ولی امرالله داده شد و مسؤولیت توسعۀ جامعۀ جهانی بهائی در مسیری كه از جانب حضرت بهاءالله تعیین و توسط حضرت عبدالبهاء شرح و توضیح داده شده بود، به وی اعطاء گردید. به گفتۀ یكی از نویسندگان: «با انتصاب مقام ولی امر بهائی، حضرت عبدالبهاء حاکم و مرکزی اجرایی به وجود آوردند که برای ایفای مسؤولیت عظیم تشویق و ترغیب جامعۀ جهانی بهائی در حرکت در طریقی که برایش مشخص گردیده بود، یعنی طریق خدمت به نوع انسان، از قداست و كفایتی انکار ناپذیر برخوردار بود...» (ترجمه) (هوراس هولی، معرفی حضرت ولی امرالله، نظم اداری بهائی: منتخب تواقیع از ۱۹۲۲-۱۹۳۲).
  علاوه بر این، الواح وصایا، این اختیار را به حضرت شوقی افندی داد که ایادی امرالله را، به عنوان مؤسسه ای برای معاونت ولایت، تعیین نماید تا توجه ویژه ای به تبلیغ و محافظت امر مبذول کنند. حضرت عبدالبهاء می فرمایند: «این مجمع ایادی، در تحت ادارۀ ولی امرالله است كه باید آنان را دائماً به سعی و كوشش و جهد در نشر نفحات الله و هدایت من علی الارض بگمارد زیرا به نور هدایت جمیع عوالم روشن گردد» (الواح وصایا، ص ۱۴).
  یكی از اهداف اساسی حضرت شوقی افندی توسعۀ جامعه تا مرحله ای بود كه توانایی تأسیس بیت العدل اعظم، یعنی همان شورای منتخب بین المللی را كه حضرت بهاءالله مقرر فرموده بودند، پیدا كند. حضرت عبدالبهاء در الواح وصایای خود توضیح داده بودند كه چطور اهداف و مقاصد این مؤسسه، مكمل مؤسسۀ ولایت است.
  حضرت عبدالبهاء در توضیح وظایف و اختیارات مكمل دو جانشین خود می نویسند: «فرع مقدس و ولی امرالله و بیت عدل عمومی كه به انتخاب عموم تأسیس و تشكیل شود، در تحت حفظ و صیانت جمال ابهی (حضرت بهاءالله) و حراست و عصمت فائض از حضرت اعلی (حضرت باب) روحی لهما الفداء (جانم فدای آنان باد) است. آن چه قرار دهند من عند الله است. من خالفه و خالفهم فقد خالف الله و من عصاهم فقد عصی الله و من عارضه فقد عارض الله و من نازعهم فقد نازع الله» (کسی که با او و ایشان مخالفت کند با خدا مخالفت کرده است و کسی که در مقابل ایشان عصیان کند در مقابل خداوند عصیان کرده است و کسی که بر او اعتراض کند بر خدا اعتراض کرده است و کسی که با آنان بجنگد با خداوند جنگیده است) (الواح وصایا، ص ۱۲).
  در طی دورۀ ۳۶ سالۀ ولایت، جامعۀ بهائی، وحدت خود را حفظ نمود، به سرعت رشد یافت و در مناطق وسیعی از كرۀ ارض گسترش پیدا كرد و تدریجاً مؤسسات محلی، ملی و بین المللی خود را بنیان نهاد كه نظم اداری بهائی را تشكیل می دهند. سرانجام، حدود پنج سال و نیم پس از صعود حضرت شوقی افندی در ۱۹۵۷، شرایط لازم برای تأسیس بیت العدل اعظم تحقق یافت.
  حضرت عبدالبهاء وظیفۀ بیت العدل اعظم را در الواح وصایا تعیین كردند و به ویژه، تأكید فرمودند كه بیوت عدل خصوصی (كه فعلا به محافل روحانی ملی معروفند) باید در تمام كشورها تأسیس شوند و اعضاء این محافل باید بیت العدل اعظم را انتخاب كنند. اولین دورۀ انتخابات این مؤسسه در ۱۹۶۳ توسط اعضاء ۵۶ محفل روحانی ملی، نه فقط آغازگر مرحلۀ جدیدی در تكامل نظم اداری محسوب می شد، بلكه نمودار اولین مرحله از تاریخ بشر بود كه در آن یك هیئت حاكمۀ بین المللی با این كیفیت از طریق انتخابات دموكراتیك و مانند سایر انتخابات بهائی، فارغ از مبارزات و تعیین نامزدهای انتخاباتی تشكیل می شد. از آن زمان، تعداد محافل روحانی ملی به بیش از سه برابر افزایش یافته است.
  حضرت عبدالبهاء در خصوص وظایف اعضاء بیت العدل اعظم می نویسند: «و آن اعضاء در محلی اجتماع نمایند و در آن چه اختلاف واقع یا مسائل مبهمه و یا مسائل غیر منصوصه مذاكره نمایند و هر چه تقرر یابد همان مانند نص است و چون بیت عدل واضع قوانین غیرمنصوصه از معاملات است، ناسخ آن مسائل نیز تواند بود» (الواح وصایا، ص ۲۱).
  بیت العدل اعظم تصمیم گیری های خود را از طریق مشورت انجام می دهند؛ مشورت، فرآیندی است كه به طور خاص، توسط حضرت بهاءالله تعریف شده و برای وجود نظم اداری ضروری است. مشورت، روشی است كه به وسیلۀ آن اتحاد در اجرای امور جامعۀ بهائی سراسر جهان حفظ می شود.
  بدین ترتیب از طریق ترتیبات دقیقی كه حضرت بهاءالله وضع فرمودند و حضرت عبدالبهاء آن را تفصیل دادند، قداست عهد و میثاق محفوظ ماند و همچنان خواهد ماند. مجرای هدایت الهی كه تأمین كنندۀ انعطاف در كلیۀ امور نوع انسان است، در زمان حضرت عبدالبهاء و حضرت شوقی افندی مفتوح بود و پس از انتخاب بیت العدل اعظم؛ یعنی همان مؤسسه ای كه توسط حضرت بهاءالله تأسیس و از اختیارات عالی و هدایات دائمی برخوردار شده است و حضرت عبدالبهاء دربارۀ آن فرموده اند: «این مجمع مرجع كل امور است» (الواح وصایا، ص ۱۵)؛ نیز در طی سال ها مفتوح مانده است.
  كمال و غنای عهد و میثاق از این تمهیدات آشكار می شود، چه كه مؤسسات بین المللی، ملی و محلی نظم اداری در حکم کانون های تمرکزی هستند كه جامعۀ بهائی حول آنها طائف است. این ویژگی را بیان زیر از حضرت شوقی افندی به خوبی بیان می كند:
  «و اینك كه به آینده می نگرم، امیدوارم كه دوستان را در جمیع احوال و در همۀ سرزمین ها و با هر نوع تفكر و شخصیت، داوطلبانه و مشتاقانه مجتمع در اطراف مراكز فعالیت محلی و به خصوص ملی ببینم، در حالی كه متمسك و مروج علائق خود، بی نام و نشان، با قناعت كامل و با تفاهم عمیق، اشتیاق اصیل و حمیت مستمر می باشند. این است به راستی یكی از لذات و اشواق حیات من، زیرا این همان سرچشمه ای است كه همۀ بركات آینده از آن سرچشمه خواهد گرفت و شالودۀ قویمی است كه ایجاد و تأمین بنای مفخم امر الهی بر اساس آن قرار دارد». (۲۴ سپتامبر ۱۹۲۴ از یراعه حضرت ولی امرالله خطاب به بهائیان امریكا منتشره در نظم اداری دیانت بهائی، منتخب پیام ها ۱۹۲۲-۱۹۳۲، ویلمت، مؤسسۀ مطبوعات امری ۱۹۷۴، ص ۶۷)
  این مراكز وحدت بخش جامعۀ بهائی، در هر سطحی كه باشند، با یكدیگر همكاری و به تقویت یكدیگر كمك می كنند. عملکرد آنها در رابطه با یکدیگر به نحوی است که گویی دوایر متحد المركزی هستند که نقطۀ تمرکزشان مرکز میثاق حضرت بهاءالله است، مركزی غیر قابل تغییر و تبدیل.
  چنین دیدگاهی دربارۀ میثاق در نامه ای كه از طرف حضرت شوقی افندی نگاشته شده، ابراز می كنند:
  «در خصوص مفهوم میثاق بهائی، حضرت ولی امرالله به وجود دو نوع میثاق توجه دارند كه هر دو آنها در آثار امر به وضوح بیان گردیده. اول، میثاقی است كه هر پیامبر با نوع بشر، یا دقیق تر بگوییم، با امت خویش می بندد تا به عرفان و عبادت مظهر ظهوری كه رجعت حقیقت اوست رو آورند. (حضرت بهاءالله بیان فرموده اند كه مظهر ظهور دیگری با فاصلۀ حداقل هزار سال، پس از ایشان خواهد آمد). نوع دوم میثاق مانند میثاقی است كه حضرت بهاءالله برای پیروی از سركار آقا (حضرت عبدالبهاء) با امتشان بسته اند. مثیاقی كه حضرت عبدالبهاء برای پذیرش نظم اداری بعد از خودشان با بهائیان بستند نیز جزئی از همین عهد و میثاق (نوع دوم) است...» (ترجمه) (از نامه ای از طرف حضرت ولی امرالله به یكی از افراد، ۲۱ اكتبر ۱۹۳۲).
  در قرن گذشته، قلمروی وحدتی كه در احاطۀ میثاق حضرت بهاءالله قرار دارد، با رشد و گسترش جامعۀ بهائی در سراسر جهان، پیوسته، افزایش یافته است. امروز، كه بیش از ۱۵۰ سال از ولادت آئین بهائی گذشته است، میلیون ها پیرو این آئین در صدها كشور و مستعمرۀسراسر جهان از طریق تمهیدات میثاق حضرت بهاءالله با یکدیگر در اتحاد و اتفاق به سر می برند.
  میثاق ما با حضرت بهاءالله
  میثاق به معنای پیمان محكمی است كه میان دو طرف بسته می شود. چنان كه قبلاً هم گفتیم، سهم حضرت بهاءالله در میثاقی که با ما بسته اند، این است كه تعالیمی بیاورند تا وضع زندگی ما را در کرۀ زمین، چه به لحاظ ظاهری و چه از لحاظ باطنی، متحول سازد؛ مبین منصوصی تعیین کنند تا ما را از سوء تفاهم دربارۀ ارادۀ الهی برای خودمان محفوظ دارد؛ و ما را در بنای مؤسساتی که در مسیر تحقق وحدت به پیش روند، هدایت فرمایند. میثاق حضرت بهاءالله در همۀ سطوح هستی ما از سازمان های اجتماعی گرفته تا حیات فردی تأثیر می گذارد.
  ما هم به سهم خود، به عنوان افراد، مسؤولیت داریم تا از احكام الهی، كه به منظور حفظ شرافت ما وضع شده و ما را در رسیدن به كمال انسانی – همان کمالی که برای آن خلق شده ایم- یاری می دهد- پیروی كنیم: نماز بخوانیم، دعا و تفكر كنیم، آثار مقدسه را بخوانیم، زندگی پاك و عفیفی داشته باشیم، درستكار باشیم. مسؤولیت ما این است كه علی رغم نقائصمان به یكدیگر عشق بورزیم. وظیفۀ ماست كه عشق و اطاعت خود را نثار مؤسسات مخلوق حضرت بهاءالله كنیم. بدون انجام این امور، لیاقت و آمادگی بهره مندی از مزایای میثاق حضرت بهاءالله را نخواهیم داشت.
  حضرت بهاءالله در مجموعۀ شورانگیزی از نوشته های اخلاقی خود كه به كلمات مكنونه معروف است، از جانب خداوند می فرمایند: «احببنی لاحبك ان لم تحبنی، لن احبك ابدا. فاعرف یا عبد» (مرا دوست داشته باش تا تو را دوست بدارم. اگر مرا دوست نداری، هرگز محبت مرا دریافت نخواهی کرد. پس این را بدان ای بنده) (كلمات مكنونه، مجموعه الواح مباركه، ص ۱۸). این عبارت كوتاه جوهرۀ میثاق و مسؤولیت ما را به طور موجز بیان می كند. این كلام عشق جاودانۀ خالق نسبت به ما و آزادی ما برای ابراز عشق متقابل به او و نتایج انتخابمان را نشان می دهد.
  نیروی تحول جهانی
  جامعۀ بهائی هم اکنون اولین مرحلۀ شکوفایی اقتدار الهی در امور انسانی را پشت سر می گذارد؛ اقتداری كه حضرت بهاءالله بذر آن را با تأسیس میثاق و انتصاب حضرت عبدالبهاء به عنوان مركز میثاق غرس فرمودند. این اقتدار كه یکی از تجلیات محبت الله است، در سطح فردی، از قدرت جذب قلوب و تقلیب شخصیت برخوردار است. این اقتدار مجموعه ای از قوانین رفتاری را در اختیار ما قرار می دهد که به پیشرفت اجتماعی منجر می شود. در سطح جمعی، اقتدار توأم با محبتی كه در قلب امر وجود دارد، به روابط اجتماعی ما شكل می دهد. این نیرو ما را هدایت می كند كه فضیلت عشق را در خود متجلی سازیم و در برخورد با یکدیگر متحد بمانیم. در سطح تشکیلاتی، عهد و میثاق مجاری اداری ای را به ما می بخشد كه در آن عشق جریان دارد و چگونگی روابط ما را با آن مؤسسات تعیین می کند. نیروی تحوّل بخش عهد و میثاق خصوصیت اساسی نظم جهانی حضرت بهاءالله را كه در نزد ایشان از هر چیز ارزشمندتر است، ظاهر می سازد: «احب الاشیاء عندی الانصاف» (محبوبترین چیزها نزد من انصاف است) (كلمات مكنونه، مجموعه الواح مباركه، ص ۱۷).
  همچنان كه عالم انسانی به بلوغ می رسد، مردم جهان از این حقیقت آگاه می شوند كه با هم یكی هستند و كرۀ زمین وطن مشترك همۀ آنهاست. اقتدار روحانی موجود در میثاق حضرت بهاءالله به ما چارچوبی می بخشد تا به اختلافات گذشته، اعم از نژادی، طبقاتی یا اعتقادی، پایان دهیم و نیز نوع جدیدی از روابط را میان ما و خالقمان برقرار می سازد. قدرت و توانایی اخلاقی كه از طریق این عطیۀ الهی در ما به وجود می آید، برای اولین بار در تاریخ جهان، ما را قادر خواهد ساخت كه یك اجتماع متحد جهانی بنا كنیم.
• حضرت عبدالبهاء: مركز ميثا
  
  در ۲۹ نوامبر ۱۹۲۱، جمعيتي مركب از ۱۰۰۰۰ نفر، از يهودي و مسيحي و مسلمان و از فرق و مذاهب گوناگون در كوه كرمل واقع در ارض اقدس جمع شدند تا براي درگذشت شخصي كه به عنوان جوهر «حکمت و تقوى و علم و عطاء» ستايشش مي كردند، سوگواري كنند.  در آن هنگام، حضرت عبدالبهاء، فرزند و جانشين حضرت بهاءالله، به خطاب رهبر يهودي به عنوان «مثال زندۀ فداكاري»، از زبان ناطقي مسيحي به عنوان كسي كه بشر را به «طريق راستي» هدايت فرمود و توسط يك رهبر برجستۀ مسلمان به عنوان «ركن صلح» و تجسم «جلال و عظمت» توصيف گرديدند.  مراسم تشييع ايشان، به گفتۀ يكي از ناظران غربي، جماعت كثيري را گرد هم آورد كه «همه از درگذشتش غمناک و از تذکار سوانح حياتش دلشاد بودند.»
  حضرت عبدالبهاء را در شرق و غرب عالم، به عناوين سفير صلح، قهرمان عدالت، رهبر و نمايندۀ يك آيين جديد مي شناختند. حضرت عبدالبهاء در سفرهاي تاريخ ساز خود به شمال امريكا و اروپا، تعاليم اساسي پدر بزرگوارشان را در گفتار و كردار با قدرت و قاطعيت اعلان فرمودند. حضرت عبدالبهاء تعليم فرمودند كه «محبت بزرگترين قانون در عالم وجود است» و اوست كه «سبب تمدن امم»  ميشود. ميفرمايند: «اساس حيات و وجود تعاون و تعاضد است»  و در عمل با هر نفسي كه از سر راهشان مي گذشت، از امير و اسير، يكسان برخورد فرمودند .
  يکی از نويسندگان که آثار و وقايع سفر حضرت عبدالبها در امريکا را مورد بحث و تفسير قرار داده مينويسد:
  «چون حضرت عبدالبهاء برای اوّلين بار در سال ١٩١٢ميلادی باين سرزمين نزول اجلال فرمود و آن مرز و بوم را بقدوم انور مزيّن ساخت ملاحظه نمود جمّ غفيری از دوستان و طالبان حقيقت كمال سرور و ابتهاج مترصّد ورود مبارک و استماع پيام وحدت و محبّت از لسان آن منادی ملکوت می باشند. ماو راء الفاظ و عبارات که از فم آن مطّلع فيوضات جاری ميگرديد حقيقت غير قابل توصيفی در شخصيّت مبارک موجود بود که در اعماق قلوب تأثير می نمود و ارواح و عقول را مسخّر و مجذوب می کرد. جبين گشاده، چشمهای نافذ حاکم بر اسرار و ضمائر نفوس، لحن شيرين و مؤثّر، خضوع و خشوع، رأفت و عطوفت و برتر و بالاتر از همه جلال و عظمت مقرون به مهر و عنايت که از يکطرف آن وجود اقدس را ممتاز از ما سوی قرار ميداد و از طرف ديگر الطاف و مراحمش را شامل اضعف عباد مينمود، اين صفات و کمالات مع مناقب و فضائل لا تحصای ديگر از جمله شؤون باهره و آثار مضيئه ای است که از آن هيكل اکرم در خاطرهء محبّين حضرتش باقی مانده و هرگز از صفحهء ضميرشان محونخواهد شد.» 
  حضرت عبدالبهاء در دوران جوانى
  مقام يکتاى حضرت عبدالبـها در تاريخ اديان را نميتوان فقط از راه شخصيّت پرجاذبه‌اش يا بصيرت نافذش در عمق روابط و شرائط انسانى دريافت. حضرت بـهاءالله فرزند ارجمندش را در آثار خويش به القابـى مخاطب ساخته که از آنها عظمت مقامش معلوم ميگردد، از اين قبيل: امانت الهى، پناهگاه جهانيان، فضل اعظم، سرّ خداوند قديم و توانا.  آثار بـهائى نيز حضرت عبدالبـهاء را چنين معرّفى ميکند که «نام معجز شيم عبدالبهاء... حاکى از آن است که چگونه خصوصيّات و صفات بشرى با فضائل و کمالات الهى در نفس مقدس حضرت عبدالبهاء مجتمع و متحد گشته است.»
  موضوع جانشينى در جميع اديان همواره مسئله اي بسيار مهم و حساس بوده است و عدم اتّفاق بر سر جانشين لاجرم سبب انشقاق و تفرقه در كليه اديان شده است. براي مثال، هالۀ ابهامي كه جانشينان واقعی حضرت عيسي و حضرت محمد را در بر گرفت، در نهایت به تفاسير متفاوت و متضاد از متون مقدسۀ آن ادیان انجاميد و هم در مسيحيت و هم در اسلام به اختلافات عميقي منجر شد. در اين خصوص حضرت بهاءالله مانع هر اشتقاقي شدند و با تمهيداتي كه در وصيتنامۀ خويش با عنوان «كتاب عهدي» انديشيدند، بنيان متيني براي آيين خويش بنياد نمودند. ايشان فرمودند: « چون بحر حضورم فرونشيند و کتاب ظهورم بپايان رسد پس به آنکس که خداوند بيمانند اراده فرموده و از اين اصل قديم منشعب گشته توجّه نمائيد. مقصود از اين آيه مبارکه غصن اعظم [حضرت عبدالبهاء] بوده»  انتصاب حضرت عبدالبهاء توسط حضرت بهاءالله به عنوان جانشين ايشان، انتشار پيام اميد و صلح جهاني را به تمام نقاط جهان تضمين نمود و واسطۀ تشخيص وحدت اصليه ميان همۀ ملل و اقوام شد. حضرت بهاءالله در اشاره به حضرت عبدالبهاء مي فرمايند: ‌«جلال خدا بر تو و بر كسي كه به تو خدمت كند و گرد تو طواف كند و واي بر كسي كه با تو مخالفت كند و به تو آزار برساند، خوشا به حال كسي كه تو را دوست بدارد و واي به حال كسي كه با تو دشمني كند.»  به طور خلاصه، حضرت عبدالبهاء مركز عهد و ميثاق حضرت بهاءالله، تضمين كنندۀ اتحاد جامعۀ بهايي و حافظ انسجام تعاليم امر بهايي بودند . حضرت عبدالبهاء به عنوان مبين منصوص حضرت بهاءالله، بدل به «لسان گوياى کتاب الله و مفسر کلام الهى»  شدند. قدرت عظيم خلاقۀ موجود در ظهور حضرت بهاءالله بدون حضرت عبدالبهاء به بشر انتقال نمي يافت و اهميت اين قدرت درك نمي شد.
  حضرت عبدالبهاء تعاليم پدرشان را تشريح فرمودند، اعتقادات اساسي ايشان را بسط دادند و خصوصيات اصلي مؤسسات اداريش را ترسيم نمودند. ايشان راهنماي مصون از خطا و طراح ومعمار جامعۀ دائم الاتساع بهايي بودند. علاوه بر اين، حضرت بهاءالله «فضائل و کمالاتى در شخصيّت فردى حضرت عبدالبهاء به وديعه گذارده تا جامعۀ انسانى همواره بتواند به اين قدوۀ پاينده تأسى و از اين مثال تابنده، تبعيّت نمايد.»  حضرت عبدالبهاء به عنوان مثل اعلاي تعاليم حضرت بهاءالله و مركز ميثاق، «مرجعى مصون از خطا است که کلام الهى را با اتخاذ وسائل و لوازم عملى براى بناى تمدّن و فرهنگى بديع به موقع اجرا مي گذارد.»
  اگر خوب بنگريم، معلوم مي شود كه حضرت بهاءالله، حضرت عبدالبهاء را به دقت براي جانشيني خود آماده فرموده بودند. حضرت عبدالبهاء در ۲۳ مي ۱۸۴۴، همان شبي متولد شدند كه حضرت باب آغاز دورۀ جديدي را در تاريخ بشر اعلام فرمودند. ايشان از همان دوران كودكي شريك در سختي هايي بودند كه پدرشان همگام با بابيان تحمل مي فرمودند. حضرت عبدالبهاء هنگامي كه حضرت بهاءالله به عنوان يكي از شخصيت هاي پيشرو و مدافع امر بابي گرفتار زندان شدند، تنها هشت سال داشتند. ايشان حضرت بهاءالله را طي تبعيد طولاني از ايران به پايتخت امپراطوري عثماني و سرانجام به فلسطين همراهي فرمودند. وقتي بزرگ تر شدند، نزديك ترين همراه و حامي پدر و مدافع و نمايندۀ اصلي حضرت بهاالله در مقابل رهبران سياسي و ديني آن روزگار بودند. جلوۀ صفات عالي رهبري، دانش و خدمت در وجود حضرت عبدالبهاء، اعتبار فراواني براي جامعۀ تبعيدي بهائي به همراه آورد. ايشان پس از درگذشت حضرت بهاءالله در ماه مي ۱۸۹۲ جايگاه و مقام خود بعنوان رهبر آئين بهائي را عهده دار شدند.
  در ۱۹۱۱ پس از تحمل بيش از چهل سال سجن و آزار، حضرت عبدالبهاء به غرب سفر كردند و با بساطتي بي نظير، تعاليم زندگي بخش حضرت بهاءالله را براي احياء اخلاقي و روحاني اجتماع، به گوش وضيع و شريف رساندند. به فرموده ي حضرت عبدالبهاء «نداى الهى بلند شد...در هيکل انسان حياتى جديد پديد آمد و در عالم امکان، روحى بديع دميده شد. اين است که امروز، جهان هيجان يافته و جان و وجدان نفوس، به جنبش آمده است و چيزى نمي گذرد که آثار اين حيات جديد، پديدار شود و خفتگان را بيدار نمايد.» 
  از جمله حقائق مهمّى که حضرت عبدالبـهاء براى صاحب‌نظران و گروههاى بيشمار و انبوه خلائق بيان فرمود اين بود:
  «از جمله بيان تحرّی حقيقت فارغ از سوء تفاهم و تقليد، وحدت عالم انسانی محور تعاليم ربّانی در اين امر ابدع اعظم، وحدت اديان الهيّه، ترک تعصّبات مذهبی و جنسی و طبقاتی و وطنی، تطابق علم و دين، تساوی حقوق رجال و نساء که طير عالم انسانی را بمنزلهء دو جناح جهت عروج بمدارج ترقّی و حصول مقامات مادّی و معنوی است، تعليم اجباری، اختيار لسان بين المللی، تعديل معيشت و حلّ مسائل اقتصادی، تأسيس محکمهء کبری برای حلّ اختلافات و منازعات بين دول و ملل، وجوب اشتغال بکار و قبول آن در ساحت پروردگار بمنزلهء نفس عبادت مادام که با روح خلوص و خدمت توأم گردد، تجليل عدالت بعنوان اصل اساسی و ضابط حقيقی در جامعهء بشری، تکريم مقام ديانت چون نور مبين و حصن متين از برای نظم عالم و حفظ امم و بالاخره تأسيس صلح عمومی هدف اعلی و مقصد اسنای عالم انسانی و غيره و غيره.» 
  حضرت عبدالبهاء در آلمان، ۱۹۱۳
  حضرت عبدالبهاء بارها و بارها تأكيد فرمودند كه جز «مبشر صلح و آشتى و منادى وحدت عالم انسانى و رهبر بشر به سوى ملکوت ابهى» فرد ديگري نيستند. با وجود تجليل و تحسينى که مردم از حضرت عبدالبـهاء ميکردند، در نامه‌اى بيکى از پيروان خويش در امريکا چنين نوشتند: «نام من عبدالبهآءست صفت من عبدالبهآءست. حقيقت من عبدالبهآءست نعت من عبدالبهآءست. رقّيّت به جمال قدم اکليل جليل من و تاج وهّاج من است و خدمت به نوع انسان آئين قديم من ... نه اسمی دارد نه لقبی نه ذکری خواهد نه نعتی جز عبدالبهآء. اين است آرزوی من. اين است اعظم آمال من. اين است حيات ابدی من. اين است عزّت سرمدی من.»
• 
  
  
  
  
  
  ولىّ امر بهائى
  
  پس از درگذشت حضرت عبدالبـهاء در سال ۱۹۲۱، قيادت جامعۀ بـهايى به مرحلۀ جديدى وارد شد، يعنى از تمرکز در يک فرد واحد تغيير کرد و بر نظم ادارى که اساسش دو رکن«ولايت امرالله و بيت العدل اعظم» بود استوار گرديد.
  نظم ادارى ابتدا توسط حضرت بـهاءالله در کتاب اقدس ترسیم شد و در زمان حضرت عبدالبـهاء و به ويژه در الواح وصاياي ایشان شکل گرفت. در این سند جلیل حضرت عبدالبهاء، حفید ارشدشان یعنی حضرت شوقی افندی را به مقام ولایت امرالله منصوب نمودند و به انتخابات آتیۀ بيت العدل اعظم، مصدر تشریع امر بهایی، که ولى امرالله «رئيس مقدس اين مجلس و عضو اعظم ممتاز لاينعزل» آن می باشند، اشاره نمودند.
  بيت العدل اعظم در زمان حیات حضرت عبدالبـهاء تشکيل نشد. این مهم بر عهد ۀ ولیّ امرالله قرار گرفت تا طىّ دوران سى و شش سالۀ ولايتش به عنوان قائد امر حضرت بـهاءالله، اساس و پايه هاى بيت العدل اعظم را بنا فرمايند.
  در آن سال ها، حضرت شوقى افندى، جامعه ي بـهائى را بر اساس اصول نظم اداری بهائى پرورش دادند و اهل بها را برای تأسيس بيت العدل اعظم که ديگر مؤسّسۀ مرکزی امر بهائی است آماده فرمودند و با توقيعات و مکاتيب مستمرّ خود، از رابطۀ متقابل مؤسسۀ ولايت با بيت العدل اعظم سخن راندند و دربارۀ هر دو فرمودند که «اساسش من عندالله است و وظائفش خطير و ضرورى و مرام و مقصدشان مکمل يکديگر.»  و فرمودند که مقصد مشترک اين دومؤسسه، آن است که همواره «سلطه و اختياراتى را که من جانب الله بوده و از نفس مظهر ظهور سرچشمه گرفته است حفظ نمايد و وحدت پيروان آئينش را محفوظ دارد و اصالت و جامعيّت تعاليمش را صيانت کند.»  موسّسۀ ولايت امرالله وسيلهاى برای تداوم تبيين مصون از خطاى آثار و تعاليم حضرت بـهاءالله بوده و وظيفۀ بيت العدل آن است که دربارۀ امور لازمه که «در آثار مقدّسه به صراحت نيامده باشد»  به تشريع قوانين بپردازد. به فرمودۀ حضرت ولیّ امرالله، «چون اين دو مؤسسّه، متّفقاً به اجراى وظائف پردازند، امور، تمشيت پذيرد و اقدامات جامعه مرتبط گردد و مصالح امرالله ترويج يابد و قوانينش تنفيذ شود و تشکيلات تابعهاش حمايت گردد.» 
  رابطۀ متقابل و درونی ولايت امرالله با بيت العدل اعظم با زحمات بي وقفۀ حضرت ولیّ امراللّه برای توسعه و ازدياد جوامع بـهائى در اطراف جهان واضح تر و مشهودتر می شود. این جوامع به موجب نظم اداری بـهائى، هيأتـهاى قانونگذارى ملّى خود را تشکيل می دهند. هدف این بوده است که محافل ملی، بیت العدل اعظم الهی را انتخاب نمایند تا نظمى که مخلوق حضرت بـهاءالله است به مرحلۀ کمال برسد.
  ولايت امرالله موروثى بود و در الواح و وصایای حضرت عبدالبـهاء شرایط وجود سلسلۀ ولایت امرالله به انتصاب ایشان پیش بینی شده بود، لكن حضرت شوقی ربانی در حالی به عالم بالا شتافت که فرزندى نداشت و ساير افراد فاميل هم واجد شرايط مصرّحه در آثار حضرت عبدالبهاء برای جانشینی ایشان نبودند. با این وجود، تأثیرات عظیمۀ مؤسسۀ ولایت امر از خلال آثار بی شمار و هدایات وسیع و دیگر مواهب به جا مانده، برای جامعۀ بهایی از دوران ولایت حضرت ولی امر الله در سال های ۱۹۲۱ تا ۱۹۵۷ باقی و برقرار است. براى آن که از ارزش اين ميراث عظيم آگاه باشيم خوب است که نگاهی دقیق تر در جنبه های مختلف مجهودات حضرت ولىّ امرالله در رشد دادن جامعه ي بـهائى داشته باشیم.
  خدمات حضرت ولـىّ امـرالله
  حضرت عبدالبـهاء در الواح و وصایا با این کلمات پر احساس دربارۀ وصی امر، می فرمایند :
  «اى ياران با وفاى عبدالبهاء ! بايد... شوقى افندى را نهايت مواظبت نماييد ... زيرا اوست ولى امرالله بعد از عبدالبهاء... من عصا امره عصى الله و من أعرض عنه فقد أعرض عن الله و من أنکره فقد انکر الحق. اين کلمات را مبادا کسى تأويل نمايد... » 
  به اين ترتيب، مسألۀ رهبرى جامعۀ بـهايى، پس از درگذشت حضرت عبدالبـهاء به تصريح تمام، معلوم گشته است. ولايت امرالله سبب حفظ آيين بـهائى گرديد، قيادت جامعه از حضرت بـهاءالله به حضرت عبـدالبهاء سپس به حضرت شوقى افندى ادامه يافت.
  حضرت شوقى افندى در حالی به مقام ولایت امرالله منصوب شدند که در آغاز دهۀ بیست از عمر خود به سر می بردند و مشغول به تحصیل در کالج بالیول در دانشگاه آکسفورد بودند. غم و اندوه درگذشت جدّ بزرگوارش همزمان با سنگینی بار این مسئولیت عظیم که بر دوش مبارکش نهاده شده بود در ابتدا بسیار سنگین و برای آن وجود نازنین بسیار خرد کننده بود، چرا که آن حضرت هیچ اطلاعی حتی جزئي، از انتصاب به این مقام نداشتند.
  حضرت ولی امرالله براى فائق آمدن بر غم و اندوه از دست دادن جد بزرگوار و همچنین آمادگی تحمل ثقل مسؤلیتی که بر دوش آن حضرت گذارده شده بود، ارض اقدس را برای مدت چند ماه ترک گفتند و عزلت اختیار نمودند. در این مدت، ایشان ادارۀ امور را در کف کفايت بهيّه خانم، دختر حضرت بهاءالله و خواهر حضرت عبـدالبهاء نـهادند. بـهيّه خانم، ملقّب به حضرت ورقه عليا، زنی بسيار خردمند و حامی وفاداری برای حضرتش بودند و تا سال ۱۹۳۲ که در اين عالم در قید حیات بودند، به حضرت ولیّ امرالله بسيار وفادار بودند. حضرت ولىّّ امرالله تعلق قلبي خود را نسبت به حضرت ورقه عليا در توقيعى، پس از رحلت ايشان، مرقوم فرموده اند:
  «يادآورى آن جمال بي مثال و تبسّم هاى آن طلعت جلال و کمال تسلّى قلب کئيب اين عبد در ممر حيات است ممري که به خارهاى مصائب آلوده است و مقدّر است که آن را تا پايان بپيمايم. لمس ايادى کريمه ات مرا قوت دل و جان است و همين لطف و عنايت است که مرا توانائى مي بخشد تا صراط مستقيمى را که پيمودى اين عبد نيز به همان قوّت و استقامت طيّ نمايم. سِحر نداى شيرينت در ساعات مظلمۀ بلايا، جذب و شورى مي دهد که به پيروى از حيات پر برکاتت که در هر حال، از تمسک به اهداب کبريا و تشبّث به جمال استقامت و وفا باز نماند، اين عبد نيز به عروﺓ الوثقاى ولاى او متمسّک بمانم.» 
  راه پرزحمتى را که در اين توقيع، حضرت ولىّ امراللّه بدان اشاره مي فرمايند راهى بسیار مهم و پرمخاطره است که براى حفظ امر نوپای بـهائى از لطمات دشمنان داخل و خارج قرار بود پيموده شود. همچنین حضرتش يگانه مبيّن منصوص آثار و تعاليم حضرت بـهاءالله بود . ایشان نظم اداری امر بـهائى را برپا نمودند، به اجراء نقشه هایى برای انتشار امر بـهائى، همان گونه که در آثار حضرت عبـدالبـهاء ترسیم شده بود در سطح جهانی اقدام فرمودند، به ترجم ۀ آثار مقدّسه از فارسى و عربى به زبان انگليسى پرداختند که خود الگویی براى ترجمۀ آثار به ديگر زبان ها در آتي ايام شد، ايشان تاریخ امر بهائی را در کتابی مرقوم فرمودند و املاک بـهائى را در حيفا و عکّا توسعه دادند و به حدائقي زيبا مزيّن فرمودند. علاوه بر اين ثمرات ملموس و مشهود و خدمات و اقدامات حضرتشان که از خود به یادگار گذاشته اند، نفوسي را نيز منقلب فرمودند و بر انگيختند كه به اقداماتي بزرگ و فوق تصور نائل آمدند. ایشان چون سردارى بودند که لشکريان خويش را در فتح و پيروزى نـهائى قيادت مي نمودند. نامه هاى بي شمارى، مختصر و طویل، به جامعه هاى بـهائى در سراسر عالم مرقوم می داشتند و ایشان را به انجام خدماتی بیشتر به امر بهائی و جامعۀ انسانی دعوت و تشویق می فرمودند. مثلاً بـهاييان امريکا را در سال ۱۹۴۸ «بانيان دلير نظم جهان آراى حضرت بـهاءالله» مخاطب ساختند و از ايشان خواستند که «هر قدر عالم انسانى در غمرات يأس و انحطاط و نفاق و استيصال بيشتر فرو رود» آنان «بايد بيشتر در مدارج عاليۀ شجاعت و علّو همت صعود نمايند.» 
  حضرت شوقى افندى همانند مرکز ميثاق به عنوان مبيّن منصوص و مروّج آثار مقدّس امر بـهائى از وحدت و انسجام جامعۀ بهایی محافظت و محارست می نمودند. هر سؤالی که راجع به تبيين بود به ايشان راجع مي شد. اگر چه که تغییر در آن چه از قلم حضرت بـهاءالله و حضرت عبـدالبهاء نازل شده بود در حيطۀ اختيار حضرت ولىّ امرالله نبود، امّا در تشریح مسائل مبهمه و تعاليم نازله، توضيحات وافى به اهل بهاء عنايت مي فرمودند و برای اين مهم هزاران نامه به افراد و جوامع بـهائى در اطراف عالم مرقوم مي داشتند. به واسطۀ این هدايتها بود که اهل بهاء به درکي روشن از آثار مقدسه ي امر بهایی رسيده، وحدت خود را حفظ نمودند.
  حضرت شوقى افندى آثار بـهائى را از زبان مهيمن نزول وحي (فارسى و عربى) به انگليسى ترجمه فرمودند. تا سال ۱۹۲۱ ، آثار محدودى از گنجينۀ بسيار وسيع آثار حضرت بـهاءالله به زبان انگليسى موجود بود. حضرت ولىّ امرالله، آثار مهمّ حضرت بـهاءالله را ترجمه و مدوّن ساختند تا بـهائيان جهان بتوانند به ترجمه هاى مستند آثار، دست يابند. تاريخ نبيل اعظم، را که تاريخ ايّام اوّليۀ آيين بهايى است تلخيص و ترجمه و به نام مطالع اﻻنوار منتشر فرمودند تا انگليسى زبانان از کارنامۀ فوق العادۀ اسلاف روحانى خويش بـهره مند شوند و اظهارات شاهدان عينى که به زيارت حضرت باب و حضرت بـهاءالله فائز شده بودند را بخوانند. همچنین حضرت شوقى افندى شخصاً کتابی تاريخى به نام قرن بديع ( God Passes By ) را به رشتۀ تحریر در آوردند.
  به عنوان سازندۀ نظم ادارى امر بـهايى، حضرت شوقى افندى پس از مطالعۀ دقيق بيانات حضرت بـهاءالله و حضرت عبدالبهاء دربارۀ تأسيس مؤسّسات بـهايى، برنامه اى طرح فرمودند تا طی آن بتوان مؤسّسات و تشکيلات بهائي را ايجاد نـمود. بيانات و اشارات حضرت بـهاءالله و مرکز ميثاق، راجع به نظم ادارى بـهايى، راهنماى حضرت ولىّ امرالله گشت تا جامعههاى نوپای بـهايى، در اطراف جهان را به مرتبهاى برسانند که بتوانند تشکيلاتى که حضرت بـهاءالله بدان اشاره فرموده اند را پشتيبانی نمايند. وقتی حضرت شوقى افندى به سِمَت ولىّ امرالله منصوب گرديدند، هيچ تشکیل و یا هیأتی در سطح ملی وجود نداشت. امّا در پایان حیات عنصری ایشان در عالم خاکی این عدد به ۲۶ محفل ملّى رسید و در پايان نقشه ي ده ساله که براى گسترش و تحکيم امر بهائى در سال های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ در سطح جهانى طرح فرموده بودند، به ۵۶ محفل ملّى افزايش يافت.
  حضرت شوقى افندى به مکاتبات وسیع خود با جوامع بهائی سراسر عالم برای توسعه و پیشرفت نظم اداری استمرار بخشیدند. برای مثال در اوائل کار در مارچ ۱۹۲۳ نامه هايى به بـهائيان امريکا، بريتانيا، فرانسه، سوئيس، ايتاليا، ژاپن و استراليا مرقوم داشتند که در آن شرايط لازم براى تشکيل محافل محلّى و ملّى و راهنمايی هاى ضرورى براى انتخابات و رئوس وظائف محافل، درج شده بود.ایشان همچنین دورنمای این انتخابات را برای بهائیان بیان فرمودند: «با اين محافل روحانى محلّى و ملّى که با هماهنگى و قدرت و لياقت در سراسر عالم بهائى به کار مشغولند يگانه وسائل تشکيل بيت العدل اعظم به خوبى فراهم آمده است.» 
  قطعاً رشد تشکیلات بـهائى به خودی خود و در انزوا حاصل نگردید، بلکه نقشه هايى طرح شد که جریان رشد و توسعۀ منظم و سیستماتیک امر بهائی را در سراسر عالم تحت تاثیر قرار داد. بـهائيان داوطلب به عنوان مهاجر که در حقيقت، پيش آهنگان اين سير رشد و نموّ بودند در نقاط مهجور و دور، پخش شدند تا به ترويج آيين و تشکيل جوامع بـهايى بپردازند . در نقشۀ ده ساله که از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ ادامه داشت صدها مهاجر در کشورها و مناطق بعيده در سراسر جهان مستقر شدند و موفّق به تشکيل ۴۴ محفل ملّى و محلي گشتند و تعداد محافل ملّى از ۱۲ محفل در شروع نقشه به ۵۶ محفل ملّى افزايش يافت و تعداد بـهائيان به اضعاف مضاعف بالا رفت.
  حضرت ولی امر الله همان گونه که برنامه ریزی امور مهاجرین و نقاط مهاجرتی آنها را در سراسر عالم به نحو احسن انجام می دادند، به رشد و توسعۀ مرکز جهانی بهائی در شهر حیفا نیز مبادرت ورزیدند. بر مزار حضرت باب معروف به مقام اعلى که حضرت عبـدالبهاء آن را ساخته بودند، گنبد مجلّلى بنا فرمودند. در اطراف مزار حضرت بـهاءالله، معروف به روضۀ مبارکه در خارج شهر عکّا، باغ ها و حدائقی زيبا و گسترده برپا فرمودند. بناى دارالآثار بين المللى را در دامنۀ کوه کرمل تدارک ديدند که در آن، اصل الواح و اشياء متبرّک، متعلّق به حضرت باب و حضرت بـهاءالله حفظ می شود و مورد بازدید زائران بـهايى قرار می گیرد. بقاياى اجساد نوّابه خانم، حرم حضرت بهاءالله که همراه سرگونی های آن وجود مبارک بودند و ميرزا مهدى، فرزند حضرت بـهاءالله که در زندان عکا به عالم بالا شتافتند را از مقبرۀ موقّت به محلّ استقرار ابدى خود در کوه کرمل، نزديک مزار حضرت ورقۀ مبارکۀ عليا، حول مقام اعلى انتقال دادند. این همه اقدامات برای آن صورت گرفت تا فضایی مناسب و روحانی برای مرکز اداری و روحانی این دین جهانی مهیا گردد. حضرت ولىّ امرالله به عنوان قائد امر بـهائى به اقداماتى در مرکز جهاني بهائی در زمینۀ روابط خارجی امر بـهائى با جامعۀ بیرون قيام نمودند.
  با مروري به تاريخ، ملاحظه مي کنيم که حضرت ولىّ امرالله، اقدامات متنوّع و عظيم بسياري در صدها نقطۀ عالم طىّ سى و شش سال دورۀ ولايتشان به ثمر رساندند كه عظمتش موجب حيرت مي شود و لب به تمجيد گشوده مي گردد. او بود که نظم اجتماعى الهى را که در کمون ظهور حضرت بـهاءالله مکنون بوده با موفّقيّت به عرصۀ شهود آورد. نويسنده اى چنين ستوده است : «یک فرد انسانی در سراسر تاريخ گذشته ، حال و آينده که بیشترین تاثیر و نفوذ را در شکل نهایی و روش کار نظم اجتماعى عالم تجربه کرده است.»
  همسر او، امة البهآء روحيّه خانم، چنين فرموده:
  «حضرت ولىّ امراللّه در قرع انبيق ذهن خلاقش جميع عناصر امر حضرت بهاءاللّه را در يک "کلّ" نامرئى جمع آورد و در آنچه که در مخزن تعاليم و احکام و نظم بديعش مکنون بود جامعۀ متشکل و منظم به وجود آورد و از مجموعۀ تعاليم دو مظهر الهى و مثال اعلاى امر بهائى، ردائى فاخر بافته شد که تا يک هزار سال پوشش بشرى خواهد بود و بر آن، حضرت ولىّ امراللّه با سرانگشتان ماهرش طراحى فرمود و عناصرش را به هم در بافت و براى قوامش بر آن قلّابهاى زيبائى از تبييناتش از آثار مقدسه بر دوخت که هرگز فرسوده نشود و از هم ندرّد تا زماني که پيغمبر ديگرى به جهان آيد و بار ديگر بر قامت خلق خدا جامۀ مقدّس ديگرى بپوشاند.» 
• بيت العدل اعظم
• 
  
• 
  
  
  

  حضرت بهاءاللّه در بياني بدين مضمون مي فرمايند: «اصل آن چه را که برايت ذکر نموديم عدل و انصاف است.»  و فرموده اند که وسيلۀ اصلی برای تحوّل جامعه و رسيدن به صلح پايدار، ايجاد عدل در جميع شئون حيات است و «مقصود از آن (عدل) ظهور اتّحاد است بين عباد.» آن چه جامعۀ بهائی را متمايز مي نمايد، اعتقاد ايشان به تحقق اتحاد عالم انساني است و در راه اين عقيده با اخلاص و رغبت، جهد و کوشش مي نمايند. بهائيان در سراسر جهان مي کوشند جوامعي بر اساس همکاری و عدالت بسازند و در اين راه از نظام تشکيلاتی که حضرت بهاءاللّه بنفسه تأسيس فرموده اند، بهره مند مي باشند.

  حضرت بهاءاللّه نظم نوين جهاني را در عصر جديد، تعليم داده اند تا عموم مردمان، با يكديگر مشورت كرده، تصميم بگيرند، با هم عمل کنند و تصميم و عملشان بر اساس اصول روحانی باشد؛ حضرت بهاالله اشاره مي نمايند كه برای آنکه مطمئن باشيم نيروی دين وسيلۀ اجراي عدالت ميگردد و حکومت، خادم نيازمنديهای حقيقی عالم انسانی، بايد مقامی که اختيار تصميم گيري دارد، در دست هيأتهای رسمی باشد نه در دست افراد. « در جميع امور بمشورت متمسّک شويد » «بلوغ و ظهور خرد به مشورت ظاهر.»  به اين ترتيب ملاحظه مي کنيم که هر چند حضرت بهاءاللّه مانند تمام مظاهر ظهور قبل به بسط و اعلان حقائق روحانی پرداخت و اگر چه با ظهورش در عالم انسانی روحی جديد دميد ، ولی علاوه بر اين موارد، ايشان ،احکام و مؤسساتي را ايجاد فرمودند تا تحقّق عدالت را در جميع شئون انسانی تضمين نمايند.

  بهائيان معتقدند «نظم اداری»اي که حضرت بهاءااللّه خلق فرموده و جانشينان ايشان آنرا بنا نمودند، طرحی را بر اساس تصميم گيری، توسّط هيأتهای عمومی و كنش و واكنشهاي اجتماعی عرضه مي کند تا استعدادهاي معنوی و خلاّق نهفته در ذات انسان را پرورش دهد و ظاهر سازد. اين طرح، نمونه و الگويی بنيادین است که برای حيات جامعه در سطح جهانی لازم ميباشد؛ طرحيست متنوع و حافظ منافع عموم. اساسش بر شفقت و حسن اخلاق و رفتار است. از اعظم جنبههای نظام اداری بهائی آن است که توازنی بين حفظ آزادی فردی و ترويج خير عمومی نگاه مي دارد. حضرت ولیّ امراللّه چنين مرقوم فرمود :

  «اين نظم ادارى اساساً با آن چه انبياى سلف وضع فرمودهاند متفاوت است زيرا حضرت بهاءالله به نفسه، اصولش را بيان و تأسيساتش را استوار و مبيّن کلمهاش را معيّن فرمودهاند و به هيئتى که مأمور تکميل و تنفيذ احکام شرعيّهاش بوده اختيارات لازم عنايت کردهاند.»

  نظم اداري بهائي با روح دموكراسي و روشهاي دمكراتيك عجين شده است. اين نظام بر اصول بي همتاي انتخاب و مشورت استوار است. نظم اداري بهائي از شوراهاي حاكمه اي تشكيل شده است كه بصورت آزادانه انتخاب ميشوند و در سطوح محلي، ملي و بين المللي فعاليت مينمايند. تصميم گيري در چنين ساختار سلسله مراتبي به پايين ترين سطوح منتقل ميشود. بدين وسيله، عرصه بيبديلي براي مشاركت افراد در اداره جامعه فراهم ميگردد در عين حال كه لايه اي به منظور هماهنگي و سرپرستي را در سطح جهاني فراهم ميسازد. حضرت بهاءالله اين شوراي بين المللي حاكمه را «بيت العدل» ناميده اند.

  امروز ، بيت العدل اعظم فعّاليّت های جامعۀ جهانی بهائی را هدايت مي کند. حضرت بهاءاللّه بيت العدل اعظم را به عنوان هيئت مركزي و رأس قانون گذاري نظم اداری بهائی مقرّر فرموده است. اعضايش به فرمودۀ حضرت بهاءاللّه « ايشانند امناء اللّه بين عباده»  هستند. بيت العدل اعظم در اساسنامۀ خويش مرقوم داشتهاند که «منشأ بيت العدل اعظم و سلطه و اختيار وظائف و دايرۀ اقداماتش، کل ، منبعث از آيات منزلۀ حضرت بهاءالله است. اين آيات باهرات با تبيئنات و توضيحات مرکز ميثاق و ولىّ امرالله که بعد از حضرت عبدالبهاء ، يگانه مبيّن منصوص بيانات مقدسّهاند ، کل مجموعاً مرجع واجب الاطاعـﺓ و اسّ اساس بيت العدل اعظم محسوب.» 

  طبق بيانات حضرت بهاءاللّه و حضرت عبدالبهاء، قوانينی که بيت العدل اعظم تشريع مي کند همان اعتبار و قوت آثار مقدّسۀ بهائی را دارد و تفاوتش در اين است که بيت العدل اعظم مختار است که چون مقتضيّات زمان ايجاب نمايد آن چه را خود تشريع نموده تعديل يا لغو نمايد. البته قوانينی که در آثار مقدّسه آمده است قابل تغيير نيست. حضرت عبدالبهاء مي فرمايند كه هر امری در آثار مقدّسه نباشد «راجع بيت عدل عمومى. بيت عدل آن چه بالاتفاق و يا به اکثريت آراء تحقق يابد همان حق و مرادالله است.»

  ادارۀ امور بهائی در سطح محلّی و ملّی در حال حاضر با محافل روحانی محلّی و ملّی است اين مؤسّسات انتخابی، بر همان منوال و اصول مشورتی به کار مي پردازند که معمول بيت العدل اعظم است و اين محافل روحانی بالمآل "بيت العدل" نامیده خواهند شد. بهائيان معتقدند که بيت العدل های محلّی و ملّی، ضامن رفاه مردمند امّا تنها تصميمات بيت العدل اعظم ملهم بوده، اطاعت از آن فرض است. حضرت بهاءاللّه فرموده است که چنين موهبتی را پروردگار توانا به بيت العدل اعظم عطا فرموده و قانونگذاری آن هيأت را مصون از خطا شمرده است: «آن چه از حدودات در کتاب بر حسب ظاهر نازل نشده بايد امناى بيت عدل مشورت نمايند آن چه را پسنديدند مجرى دارند. انّه يلهمهم ما يشاء و هو المدبّر العليم.»  حضرت بهاءالله فرموده اند به دليل آن که « هر روز را امری و هر حين را حکمی مقتضی لذا امُور بوزرای بيت عدل راجع تا آنچه را مصلحت وقت دانند معمول دارند نفوسی که لوجه اللّه بر خدمت امر قيام نمايند ايشان ملهمند بالهامات غيبی الهی » 

  به اين ترتيب، حضرت بهاالله، بيت العدل اعظم را واسطۀ هدايت الهی قرار فرموده و نبايد آن را فقط هيئت بينالمللی اداری بهائی انگاشت. حضرت عبدالبهاء نيز تأئيد فرموده ا ند که بيت العدل اعظم «تحت حمايت و عصمت حقّ است.»  امّا بايد دانست که اين مواهب مختصّ هيأت بيت العدل اعظم است نه تك تك اعضاي مرکّبۀ آن.

  ت شکيل بيت العدل اعظم، فصل جديدی در تاريخ امر بهائی آغاز کرد. هدايات مطاع الهی، اوّل به واسطۀ مظهر ظهور (حضرت بهاءاللّه) و سپس به واسطۀ مرکز ميثاق (حضرت عبدالبهاء) و بعد، ولیّ امراللّه (حضرت شوقی افندی) به جهانيان واصل مي شد امّا پس از صعود حضرت ولیّ امراللّه و تأسيس بيت العدل اعظم، هدايت جامعۀ بهائی از طريق منتسبين حضرت بهاءالله حاصل نمي شود بلکه هيأتی که افراد بهائيان، خود انتخاب نمودهاند واسطۀ هدايت ميباشند.

  رابطه بيت العدل اعظم و ارکانش که محافل محلّی و ملّی هستند، مسألۀ بسيار مهمّی است. بشر امروز به مرحلهای رسيده است که در آن قواي عقل و ادراک نيروی تازهای يافته اند. حضرت بهاءاللّه گسترده تر كردن امر تصميم گيري و ادارۀ امور را در بين عموم افراد بشر ، بسيار ارج مي نهند و گرامي مي دارند، از اين رو، نظم اداری بهائی به محافل ملّی و محلّی اين اختيار و قدرت را میبخشد تا تعامل و مشارکت بين همۀ افراد، به ويژه مردمی که در سراسر تاريخ از تصميمگيری و ادارۀ امور خويش محروم بودهاند صورت پذيرد و طرحی نو پديد آيد. در نتيجه، مسئوليّت اجراء اصول روحانی و اجتماعی، اساساً به محافل روحانی ملّی و محلّی راجع است و اين هيأت ها هستند که مسئوليّت دارند تا وعدۀ حضرت بهاالله، يعني تحقّق اصل تجديد حيات و ايجاد جامعه ای متّحد و متّفق را تضمين نمايند. به علاوه، اين مؤسّسات اداری بهائی بنا به دستور حضرت بهاءاللّه بايد مواظبت نمايند که جامعه های بهائی مروّج منافع و مطيع قوانين در محل و کشور خويش باشند. حضرت بهاءاللّه موكداً، بيان فرموده اند که همه چيز را به ما واگذاشته اند و تنها «قلوب را از برای خود مقرّر داشت.»  اطاعت و وفاداری از حکومت در هر کشوری که بهائيان در آن ساکنند چه در اقلّيّت باشند يا در اکثريّت، واجب است و در هر کشوری که محفل ملّی تشکيل شده، يکی از وظائفش، مواظبت در اجراء اصل مهمّ مذکور مي باشد، از اين روی بيت العدل اعظم نيز بلندپايهترين مقام و ضامن تمسك جامعۀ بهائي به احكام و قوانين حضرت بهاءالله در سراسر جهان است.

  اولين دوره بيت العدل اعظم در سال ۱۹۶۳ و توسط اعضاء محافل روحاني ملي سراسر جهان انتخاب شد. ايشان در فضايي آكنده از خلوص و از خود گذشتگي و تفكر و تعميق عميق، نه نفر از بهائيان جهان را به عنوان اعضاء اين مؤسسه انتخاب نمودند. بهائيان، اين واقعه را بعد از انتصاب حضرت شوقي افندي به عنوان ولي امر الله، عظيم ترين واقعه تاريخي در دوراني مي دانند كه به عنوان «عصر تكوين» امر بهائي معروف است. حتي نحوۀ انتخابات هم برازندۀ مقام اين مؤسسه عاليقدر بود كه توسط حضرت عبدالبهاء به عنوان «مصدر كل خير»  توصيف شده است. جريان انتخابات بهائي كه با رأي مخفي انجام مي شود، ثبت نام و معرفي نامزدها را ممنوع مي كند و به اين ترتيب بيشترين ميزان آزادي را به انتخاب كنندگان مي دهد و از حزب گرايي و قدرت طلبي كه امروزه ويژگي متداول انتخابات سياسي است، جلوگيري مي نمايد. انتخابات بيت العدل اعظم هر پنج سال يك بار در همان فضاي روحاني و عشق انجام مي شود. در آخرين كانونشن بين المللي در آپريل ۲۰۰۸، نمايندگاني از ۱۵۳ جامعۀ ملي در انتخابات شركت كردند.

  تأسيس بيت العدل اعظم فراتر از اهميت اداري آن، نشان از وحدت دارد، خصوصيت ممتازي كه بهائيان، آن را جوهر اعتقاد خود مي دانند.اين اعتقاد هر چقدر قلبي و حقيقي باشد، به تنهايي نمي تواند تضمين نمايد كه وحدت يك جامعۀ ديني تداوم خواهد داشت. ظهور بيت العدل اعظم به عنوان مرجع هدايت كنندۀ تمام امور جامعه به اين معنا بود كه امر بهائي در طول بحراني ترين دوران تاريخيش، يعني قرن اول كه آسيب پذيرترين دوران در هر دين محسوب مي شود و تقريباَ در تمام اديان تفرقه و انشقاق به نحو اجتناب ناپذيري ريشه دوانده است، ديانت بهائي وحدت خود را حفظ نموده است. بيت العدل اعظم مدت كوتاهي پس از تشكيلش در ۱۹۶۳ در دستخطي بدين مضمون مرقوم داشت ند: «ميثاق حضرت بهاءالله محفوظ و قوۀ فراگير آن تخطي ناپذير است... مجراي هدايت الهي كه ضامن انعطاف پذيري در تمامي امور نوع انسان است، از طريق مؤسسه اي كه حضرت بهاءالله بنا فرموده و به آن اقتدار عظيم و هدايت خطا ناپذير عطا نموده، همچنان گشوده باقي مي ماند.»  براي بهائيان، وعدۀ محكمۀ حضرت بهاءالله تحقق يافته بود: « دست قدرت ظهورش را بر پايۀ مستحكمي بنا فرموده كه بادهاي سعي و كوشش انساني قادر نيست اساسش را متزلزل سازد و افكار وهم آلود انساني، هرگز به نابودي بنايش موفق نخواهد شد.» (مضمون)

  بيت العدل اعظم که عالي ترين مقام در ساختار نظم اداری بهائی است از ميراثی که باو رسيده به راههای گوناگون محافظت مينمايد مانند: ترويج «همّت در تحسين اخلاق و اتصّاف بصفات و کمالات رحمانيه است که ما به الامتياز حيات فردى و اجتماعى بهائى است»؛ حفظ آثار و آيات مقدسه از «تصرف و تحريف»؛ دفاع و حمايت از جامعه بهائی و آزاديش از «قيود مقهوريت و مظلوميت»؛ حراست و توسعه مرکز جهانی روحانی و اداری امر بهائی؛ و محافظت «حقوق شخصى و تأمين ابتکار و آزادی افراد» 

  علاوه بر اين، بيت العدل اعظم، مسؤوليت هماهنگ ساختن امر بهائي با « حوائج و مقتضيات جامعهء دائم التّغيير بشری» را بر عهده دارد و به همين خاطر اين قدرت به ايشان تفويض شده است تا دربارۀ امور غير منصوصه به تشريع قوانين بپردازد. 

  تشريع قوانين در امر بهائی در نامهای از طرف بيت العدل اعظم چنين بيان شده است: «در ادوار [اديان] گذشته تمايل بشر چنان بود که براى هر سؤالى جواب گيرند و در جزئيات امور عقيدتى و عملى مقيد به آن تفاصيل گردند. امّا در دور بهائى از آغاز ظهور حضرت بهاءالله چنين بوده است که اصول کلّى را بيان نمايند، جزئيات اساسى و لازم را که بر همه اطاعتش لازم است معين سازند. امّا قسمت بزرگى از تفاصيل را به وجدان افراد مؤمنان واگذارند. در امور ادارى و تشکيلاتى نيز کاربر همان منوال است.»

  رويكردي كه در جامعۀ بهائي نسبت به تشريع قوانين وجود دارد، در نامه اي از طرف بيت العدل اعظم چنين توضيح داده شده: «تمايل بشري در ادوار (ديني) گذشته، اين بود كه تمام سؤالات پاسخ داده شود و دربارۀ تمام جزئيات كوچك چه در اعتقادات و چه در اعمال، تصميم گيري هاي قطعي انجام گيرد. اما در دور بهائي با ظهور حضرت بهاءالله، تمايل بر اين بوده است كه اصول اساسي حاكمه روشن شود، قرارهاي قطعي دربارۀ جزئيات اساسي گذاشته شود، اما محدودۀ وسيعي به وجدان نفوس واگذار شده است. همين تمايل در مورد مسائل اداري نيز وجود دارد.»

  بيت العدل اعظم، علاوه بر مسؤوليتي كه در قبال هدايت رشد و توسعۀ جامعۀ جهاني بهائي بر عهده دارد، از جانب حضرت بهاءالله سفارش شده است كه به رفاه عمومي نوع بشر كمك نمايد. حضرت بهاءالله بيت العدل را موظف فرموده اند تا صلح پايدار را ميان ملل جهان برقرار سازند تا «عالم از مصاريف باهظه، فارغ و آزاد شود» و از «محاربه» و «مجادله» خلاصي يابد.  همچنين دعوت شده است كه قدم هايي بردارد تا «تربيت عباد و تعمير بلاد و حفظ نفوس و صيانت ناموس»  تضمين شود. مطابق با اين دستورات حضرت بهاءالله، بيت العدل اعظم به نهايت قوت برنامۀ فشرده اي را به منظور ارتقاء صلح و امنيت بين المللي تعقيب كردند و اقدامات متعددي را در زمينۀ حقوق بشر، ترقي زنان، و توسعۀ اقتصادي و اجتماعي به جريان انداختند. در سال ۱۹۸۵ در بيانيه اي با عنوان «وعدۀ صلح جهاني» خطاب به «اهل عالم» كه تقريباَ به تمام سران دولت ها در سراسر جهان داده شد، بيت العدل اعظم، مقدمات لازم براي تأسيس صلح و سعادت جهاني را به طور خلاصه بيان فرمودند.

  طبق تصريح حضرت بهاءالله، مقر بيت العدل اعظم در كوه كرمل در حيفا، اسرائيل، در نزديكي آرامگاه حضرت باب و حضرت بهاءالله قرار دارد.

  زمینه تاریخی ادیان بابی و بهائی

  اعلان استقلال يك ديانت از ساير اديان هرگز بدان معني نيست كه آن آيين در خلأئي مذهبي آغاز شده است. ديانت بودايي در زمينه اي از مذهب هندو، قدم به عرصۀ وجود نهاد و پس از آن كه سلسله جبال هيماليا را پشت سر گذاشت، توانست هويت خود را به عنوان ديانتي مستقل به دست آورد و به صورت بزرگ ترين قدرت فرهنگي در چين، ژاپن و سرزمين هاي جنوب شرقي آسيا جلوه كند. حضرت مسيح و مؤمنين اوليۀ آن حضرت، مأموريت خود را در متن دين يهود شروع كردند و به مدت دو قرن، اين نهضت در نظر همسايگان ريا، بدعت و تجددي در دين آباء و اجدادي به شمار مي رفت . مسيحيت تا زماني كه نظر تعداد زيادي از مردم نژادهاي غير سامي را در اطراف درياي مديترانه به خود جلب ننمود، نتوانست به صورت ديني جداگانه، داراي كتاب و قوانين جداگانه و مؤسسات و مناسك مخصوص به خود شناخته شود.

  دين بهايي در محيط اسلام به وجود آمد. همان طور كه مسيحيت از اعتقادات يهود در مورد ظهور مسيح نشأت گرفت، نهضتي كه قرار بود در آينده به صورت دين بهايي جلوه نمايد، از ميان انتظارات مذهبي درون اسلام به پا خاست با اين وجود، دين جديدي آغاز شد كه مستقل از مذهب اجدادي خود بود. 

  اين ديانت جديد در كشور ايران كه تحت نفوذ دين اسلام بود، ظاهر شد و سپس به كشورهاي مسلمان همسايه كه تحت سلطۀ امپراطوري عثماني و روسيۀ تزاري بودند و همچنين به شمال هندوستان هم سرايت كرد. گرچه بعضي از اولين پيروان آيين بهائي از افراد يهودي، مسيحي و يا زرتشتي بودند، ولي اكثر آنان كساني بودند كه پيشتر، مسلمان شناخته مي شدند و عقايد آنان از قرآن سرچشمه مي گرفت. اين افراد ابتدا به آن قسمت از اعتقادات دين جديد كه مربوط به تحقق پيشگويي هاي اسلامي و تفاسير تعاليم قرآني مي شد، توجه بيشتري داشتند. به همين ترتيب، روحانيون مسلمان، اين افراد را به عنوان مرتدين از اسلام معرفي مي كردند.

  به علت سابقۀ اسلامي دين بهايي، لازم است مطالعات خود را با توجه به زادگاه ديانت بهايي، شروع كنيم. اهميت اين تحقيق از يك جهت ديگر نيز مورد نظر است. اسلام با مفهوم تاريخي اديان و وابستگي بين آنان كه هر دو محورهاي عقايد بهائي محسوب است، تطابق كامل دارد. امر بهائي، احتمالا تنها ديانتي است كه بدون هيچ گونه تمايزي، به ارزش واقعي تمام اديان بزرگ معترف است . بهائيان معتقدند كه حضرت ابراهيم، حضرت موسي، حضرت زرتشت، حضرت بودا،حضرت كريشنا، حضرت مسيح و حضرت محمد، همگي رسولان به حق خداي واحدند. تعاليم اين پيامبران الهي طرق نجاتي به شمار مي رود كه در خدمت «پيشرفت تمدني دائم الاتساع» و «اصلاح عالم» است. ولي مطلب به همين جا ختم نميشود. اهل بهاء اعتقاد دارند كه اين سلسله ظهورات الهي در تاريخ بشر، همواره ادامه داشته و جرياني تكاملي به شمار مي رود. هر ظهوري از ظهور قبل كامل تر بوده و راه را براي ظهور بعد از خود هموار مي سازد و به اين ترتيب، اسلام به عنوان آخرين دين قبل از آيين بهائي، زمينۀ تاريخي لازم را براي ظهور آن تأمين نموده است. بنابراين، جاي تعجب نيست كه در آثار بهائي موارد بسياري از آيات و شواهد قرآني ذكر گرديده است.

  مطالعۀ برخي اصول عقايد اسلامي براي شناخت دقيق دين بهائي بسيار مهم است. بهائيان نيز مانند مسلمانان، معتقدند كه خداوند منزه و متعالي و در علو وحدانيت و تنزيه ذات خويش مستقر است و ارادۀ خود را توسط سلسلۀ پيامبران كه مظاهر ظهور الهي ناميده مي شوند، بر خلق خويش ظاهر مي سازد. منظور از ظهور پيامبران، راهنمايي كامل بشر، نه تنها به سوي پيشرفت روحاني افراد مؤمنين، بلكه تربيت جامعه به طور كلي است. يكي از مهمترين تفاوت ها بين اين دو ديانت آن است كه در حالي كه قرآن كريم در بين كليۀ مذاهب موجود، فقط يهود و مسيحيت و طبيعتاً اسلام را به عنوان اديان وحياني (آسماني) مي شناسد، بهائيان معتقدند كه همۀ اديان اجزاء به هم پيوستۀ يك نقشۀ كلي محسوب مي شوند.

  «شكي نيست كه جميع احزاب به افق اعلي متوجهند و به امر حق عامل. نظر به مقتضيات عصر، اوامر و احكام مختلف شده، ولكن كل، من عند الله بوده و از نزد او نازل شده و بعضي از امور هم از عناد ظاهر گشته.» 

  هنوز جنبه ديگري از اسلام هست كه بر روند رشد اين ديانت جديد تاثير گذاشته و عكس العملهاي مسلمانان را بسبت به آن تعيين ميكند. همانند مسيحيت كه قبل از اسلام بوده است، اسلام نيز به آرامي به تعداي شاخه اصلي تقسيم شد. يكي از شاخه هاي بسيار مهم اسلام، مذهب شيعه است. شيعيان معتقدند كه ارادۀ حضرت محمد آن بوده كه اخلاف آن حضرت پيشوايي مادي و معنوي گروه مؤمنين را به صورت موروثي عهده دار گردند. اين برگزيدگان كه به نام امام مشتهرند، از معصوميت موهوبي در انجام وظايف خود برخوردارند. اين در حالي است كه اكثريت مؤمنين اين ادعا را نپذيرفته و معتقدند كه سنت و روش يا گفتار و كردار حضرت محمد كه در روايات و احاديث منتشر گرديده براي راهنمايي جامعه كفايت مي كند. نفوسي كه به اين عقيدۀ اخير پاي بندند، سني ناميده مي شوند. دانشمندان غربي، آنان را ارتدوكس (يعني پاك دين) در مقابل هترودكس (يا زنديق) مي نامند. گرچه امروزه در دنيا تعداد مسلمانان سني از شيعه بسيار بيشتر است، ولي مسلمانان شيعه داراي سنت و روشي با سابقۀ ديرين و مستند و مقبول هستند كه تنها در سنوات اخير مورد تحقيق و تتبع گروه دانشمندان غير مسلمان قرار گرفته است. 

  تا سال ۶۶۱ ميلادي، يعني فقط ۲۹ سال پس از درگذشت حضرت محمد، دنياي اسلام در اختيار اولين سلسلۀ فرمانروايان موروثي قرار گرفت كه گرچه ظاهرا از طرف گروه مؤمنين انتخاب شده بودند، ولي عملاً نمايندۀ سلطۀ خانواده هاي متعدد مقتدر عرب به شمار مي آمدند. دو سلسلۀ اوليۀ اين فرمانروايان سني، بني اميه و بني عباس، ائمۀ شيعه را رقباي خود مي دانستند و در نتيجه، بنا به روايت شيعيان، ائمۀ اطهار از جمله امام حسن و امام حسين (ع) يكي پس از ديگري به دستور اين افراد به شهادت رسيدند. از دیدگاه شيعه، ايشان به عنوان مقدسين و شهداي دين تكريم مي شوند.

  گرچه مذهب شيعه در بين اعراب ريشه گرفت، ولي شيعيان، بيشترين نفوذ را در ايران به دست آوردند. از همان اوايل، ايرانياني كه به ديانت اسلام روي مي آوردند بيشتر به ديدگاه امامت بعنوان رهبري كه از حانب خداوند منصوب شده باشد جذب شدند. ايرانيان، بر خلاف اعراب، سابقۀ فرهنگي طولاني از حكومت شاهنشاهان كه سلطه و اقتدار الهي داشتند را تجربه كرده بودند. فداكاري و از خودگذشتگي و ستايشي كه در طول زمان گرداگرد اين پادشاهان جمع شده بود بتدريج متوجه نسل پيامبر و جانشينان وي گرديد. عاقبت پس از قرنها مخالفت خلفاي سني،در نهايت سنت «امامت»در ايران با روي كار آمدن سلسلۀ مقتدر شيعي صفوي در قرن ۱۶ ميلادي علم افراخت.

  تا آن زمان سلسلۀ امامت ديگر خاتمه يافته بود. يكي از برجسته ترين اعتقادات شيعي آن است كه در سال ۲۶۰ هجري قمري، آخرين و دوازدهمين امام منصوص كه در آن زمان طفل خردسالي بيش نبود، براي رهايي از سرنوشت اجداد خود در پناهگاهي «غيبت» فرمود. وي در« آخر الزمان» ظهور خواهد كرد و رهبري حكومت عدل و داد جهان را به دست خواهد گرفت. اين فرضيۀ روز واپسين با عقيدۀ مسيحيان كه انتظار رجعت مسيح را دارند و وعده بودائيان ماهايانا كه ظهور ميترا بودا (بوداي نيكوكار جهاني) را انتظار مي كشند، مشترك است. مسلمانان اين «امام غائب» را با القاب «مهدي» (هدايت شده)، و «قائم آل محمد» (فردي از سلاله پيامبر اسلام كه بر پا خواهد خاست) مورد خطاب قرار مي دهند.

  در مدت ۶۹ سال پس از اين «غيبت»، روايت چنين بوده كه امام غائب توسط چند نفر از قائم مقامان خود با مؤمنين مرتبط است. اين رابطين به عنوان «باب» و تنها راه وصول به امام محسوب مي شدند . تا سال ۹۴۱ میلادی، چهار نفر از اين ابواب يكي پس از ديگري به خدمت امام مشغول بودند. چهارمين آنها بدون اين كه جانشيني براي خود انتخاب نمايد، در سال مذكور در گذشت.

  عدم انتصاب جانشين براي چهارمين «باب» از طرف خود وي و يا امام غائب، دلالت بر اين مطلب دارد كه شيعيان بايستي امور را به طور كامل به يد اقتدار الهي بسپارند زيرا در زمان موعود، رسول و يا رسولاني از طرف خداوند مبعوث خواهند گرديد. يكي از آنان همان امام مهدي و يا قائم موعود است كه مجدداً صراطي مستقيم براي وصول انسان به آن چه ارادۀ الهي است، خواهد گشود. از خلال چنين سنت و باوري است كه آيين بهائي و مبشر ظهور آن ديانت بابي در نيمۀ قرن نوزدهم جلوه نمود.